Back Адемократиатә Республика Конго Abkhazian Republik Demokratik Kongo ACE Demokratiese Republiek die Kongo Afrikaans Demokratische Republik Kongo ALS ኮንጎ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ Amharic Congo, democratic republic of the AMI Republica Democratica d'o Congo AN Folcrīcelicu Cynewīse þæs Congwes ANG Kongo Kinshasa ANN कॉन्गो ANP
.svg) | |
| République Démocratique du Congo | |
 | |
| Arwyddair | Cyfiawnder - Heddwch - Gwaith  |
|---|---|
| Math | gwladwriaeth sofran, gwlad |
| Enwyd ar ôl | Afon Congo |
| Prifddinas | Kinshasa |
| Poblogaeth | 86,790,567 |
| Sefydlwyd | 7 Medi 1822 (Annibyniaeth oddi wrth Gwlad Belg) 30 Mehefin 1960 |
| Pennaeth llywodraeth | Ilunga Ilunkamba Sylvestre |
| Cylchfa amser | UTC+01:00, UTC+2 |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Ffrangeg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Canolbarth Affrica |
| Gwlad | Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo |
| Arwynebedd | 2,344,858 ±1 km² |
| Gerllaw | Cefnfor yr Iwerydd |
| Yn ffinio gyda | Gweriniaeth Canolbarth Affrica, De Swdan, Wganda, Rwanda, Bwrwndi, Tansanïa, Sambia, Angola, Gweriniaeth y Congo, Swdan, Camerŵn, Rwanda |
| Cyfesurynnau | 2.9°S 23.7°E |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Llywodraeth Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo |
| Corff deddfwriaethol | Senedd Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo |
| Swydd pennaeth y wladwriaeth | Arlywydd Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo |
| Pennaeth y wladwriaeth | Tshisekedi Tshilombo Felix |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Prif Weinidog |
| Pennaeth y Llywodraeth | Ilunga Ilunkamba Sylvestre |
 | |
.svg) | |
| Ariannol | |
| Cyfanswm CMC (GDP) | $55,351 million, $58,066 million |
| Arian | ffranc y Congo |
| Cyfartaledd plant | 6.006 |
| Mynegai Datblygiad Dynol | 0.479 |
- Gweler hefyd Congo a Gweriniaeth y Congo.
Gwlad yng Nghanolbarth Affrica yw Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo (Ffrangeg: République Démocratique du Congo). Y gwledydd cyfagos yw De Swdan a Gweriniaeth Canolbarth Affrica i'r gogledd, Gweriniaeth y Congo (Brazzaville) i'r gorllewin, Angola a Sambia i'r de, a Thansanïa, Rwanda, Bwrwndi ac Wganda i’r dwyrain. Mae ganddi boblogaeth o 86,790,567 (2019)[1]. Weithiau, fe'i gelwir gyda'i hen enw, Zaire, sef yr enw a ddefnyddid rhwng 1971 a 1997. O ran ei harwynebedd, hi yw'r wlad fwyaf yn Affrica is-Sahara, a'r ail fwyaf yng nghyfandir Affrica. Ers 2015, gwelwyd llawer o ymladd yn ardal Kivu, yn nwyrain y wlad.
Prifddinas a dinas fwyaf Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo yw Kinshasa.
Mae baner y wladwriaeth wedi newid sawl gwaith ers iddi ei hannibyniaeth yn 1960, oddi wrth Gwlad Belg. Y Prif Weinidog cyntaf oedd Patrice Lumumba (1925 – 1961) a'r Arlywydd oedd Joseph Kasa-Vubu (c. 1915 – 1969).
Ceir tystiolaeth o fodau dynol yno y wlad sy'n dyddio i 90,000 Cyn y presennol. Rhwng 14g a'r 19g roedd Teyrnas y Congo yn rheoli, wedi'i chanoli yn aber Afon Congo. Y Cymro Henry Morton Stanley oedd y dyn gwyn cyntaf i archwilio'r Congo, a hynny ar ran Leopold II o Wlad Belg a ffurfiolwyd 'hawliau' Gwlad Belg i'r wlad yng Nghynghrair Berlin yn 1885. Rhoddwyd yr enw Talaith Rydd y Congo' (Iseldireg: Kongo-Vrijstaat) arni.
Mae Gweriniaeth Ddemocrataidd y Congo yn hynod gyfoethog o ran adnoddau naturiol, ond mae ganddi ansefydlogrwydd gwleidyddol, diffyg seilwaith, problemau â llygredd a chanrifau o echdynnu mwynau; mewn geiriau eraill, mae wedi ei hecsbloetio. Heblaw am y brifddinas Kinshasa, mae'r ddwy ddinas fwyaf wedyn, Lubumbashi a Mbuji-Mayi, wedi'u seilio ar fwyngloddio. Mae allforio mwyaf y Congo yn fwynau amrwd, gyda Tsieina yn derbyn dros 50% o'i hallforion yn 2012. Yn 2016, roedd lefel datblygiad dynol y Congo yn y 176ed allan o 187 o wledydd gan y Mynegai Datblygu Dynol.