Hanes

Cyfnodau cynhanes
H	La Tène	Rhaghanes
	Hallstatt
	Oes yr Haearn
	Oes ddiweddar yr Efydd
	Oes ganol yr Efydd
	Oes gynnar yr Efydd
	Oes yr Efydd
	Chalcolithig
	Neolithig	Cynhanes
	Mesolithig
P	Paleolithig Uchaf
	Paleolithig Canol
	Paleolithig Isaf
	Hen Oes y Cerrig
	Oes y Cerrig

Astudiaeth o ddigwyddiadau'r gorffennol yw hanes a chasglu gwybodaeth am y digwyddiadau hynny a rhoi trefn arnynt, eu casglu a'u cyflwyno. Mae hefyd yn ddehongliad o weithgarwch daearegol, organig a chosmig, ond fel arfer mae'n ymwneud â hanes dyn ar y ddaear. Gelwir yr ysgolheigion sy'n ysgrifennu am hanes yn haneswyr; ceisiant archwilio, analeiddio a gosod mewn trefn cyfres o ddigwyddiadau gan geisio (yn wrthrychol) weld patrwm achos ac effaith.^[1]^[2]

Mae haneswyr yn defnyddio gwahanol fathau o ffynonellau, gan gynnwys cofnodion ysgrifenedig, cyfweliadau llafar, arteffactau ac archaeoleg. Disgrifir digwyddiadau cyn hanes ysgrifenedig yn gynhanes.

Yn aml, mae haneswyr yn trafod natur hanes a pha mor ddefnyddiol ydyw: disgyblaeth academig diddim didda yn ôl rhai tra bod eraill yn credu ei fod yn rhoi perspectif gwahanol ac iach ar y presennol.^[1]^[3]^[4]^[5]

↑ ^1.0 ^1.1 Professor Richard J. Evans (2001). "The Two Faces of E.H. Carr". History in Focus, Issue 2: What is History?. University of London. Cyrchwyd 10 Tachwedd 2008.
↑ Professor Alun Munslow (2001). "What History Is". History in Focus, Issue 2: What is History?. University of London. Cyrchwyd 10 Tachwedd 2008.
↑ Tosh, John (2006). The Pursuit of History (arg. 4th). Pearson Education Limited. ISBN 1-4058-2351-8.p 52
↑ Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg (eds.), gol. (2000). "Introduction". Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives. New York & London: New York University Press. t. 6. ISBN 0-8147-8141-1.CS1 maint: multiple names: editors list (link) CS1 maint: extra text: editors list (link)
↑ Nash l, Gary B. (2000). "The "Convergence" Paradigm in Studying Early American History in Schools". In Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg (eds.) (gol.). Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives. New York & London: New York University Press. tt. 102–115. ISBN 0-8147-8141-1.CS1 maint: multiple names: editors list (link) CS1 maint: extra text: editors list (link)

[evans1-1] 1.0 ^1.1 Professor Richard J. Evans (2001). "The Two Faces of E.H. Carr". History in Focus, Issue 2: What is History?. University of London. Cyrchwyd 10 Tachwedd 2008.

[2] Professor Alun Munslow (2001). "What History Is". History in Focus, Issue 2: What is History?. University of London. Cyrchwyd 10 Tachwedd 2008.

[Tosh1-3] Tosh, John (2006). The Pursuit of History (arg. 4th). Pearson Education Limited. ISBN 1-4058-2351-8.p 52

[4] Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg (eds.), gol. (2000). "Introduction". Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives. New York & London: New York University Press. t. 6. ISBN 0-8147-8141-1.CS1 maint: multiple names: editors list (link) CS1 maint: extra text: editors list (link)

[5] Nash l, Gary B. (2000). "The "Convergence" Paradigm in Studying Early American History in Schools". In Peter N. Stearns, Peters Seixas, Sam Wineburg (eds.) (gol.). Knowing Teaching and Learning History, National and International Perspectives. New York & London: New York University Press. tt. 102–115. ISBN 0-8147-8141-1.CS1 maint: multiple names: editors list (link) CS1 maint: extra text: editors list (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]