Back Geskiedenis van die Europese Parlement Afrikaans تاريخ الاتحاد الأوروبي Arabic Historia de la Xunión Europea AST Гісторыя Еўрапейскага саюза Byelorussian ইউরোপীয় ইউনিয়নের ইতিহাস Bengali/Bangla Historija Evropske unije BS Història de la Unió Europea Catalan Европин бертан истори CE Dějiny Evropské unie Czech Den Europæiske Unions historie Danish
Ar ôl diwedd yr Ail Ryfel Byd, roedd hinsawdd wleidyddol Ewrop o blaid uno'r cyfandir. Gwelid hyn gan lawer o bobl fel dianc o'r cenedlaetholdeb eithafol oedd wedi bod mor arswydus. Digwyddodd un ymgais o'r fath ym 1951 pan sefydlwyd y Gymuned Ewropeaidd Glo a Dur (CEGD) gan Gytundeb Paris. Er ei bod â'r amcan gwylaidd o reoli'n ganolog diwydiannau glo a dur ei haelod-wladwriaethau, datganwyd bod y Gymuned yn "gam cyntaf yn ffederasiwn Ewrop". Aelodau gwreiddiol y Gymuned oedd: Gwlad Belg, Ffrainc, yr Eidal, Lwcsembwrg, yr Iseldiroedd a Gorllewin yr Almaen.
Crëwyd dwy gymuned ychwanegol ym 1957 gan Gytundebau Rhufain: y Gymuned Economaidd Ewropeaidd (CEE), yn sefydlu undeb tollau, a'r Gymuned Ewropeaidd Ynni Atomig (Euratom) ar gyfer cydweithrediad mewn materion o ynni niwclear. Ym 1967, creodd y Cytundeb Cyfuno un set o sefydliadau ar gyfer y tair cymuned, y cyfeirid atynt yn gyfunol fel y Cymunedau Ewropeaidd neu, yn fwy cyffredin, y Gymuned Ewropeaidd (CE).
Ym 1973, ehangwyd y Cymunedau Ewropeaidd i gynnwys Denmarc, Iwerddon a'r Deyrnas Unedig. Cynhaliwyd yr etholiadau uniongyrchol a democrataidd cyntaf o aelodau Senedd Ewrop ym 1979.
Ymunodd Gwlad Groeg, Sbaen a Phortiwgal yn y 1980au. Ym 1985, datblygwyd Cytundeb Schengen rhwng gwladwriaethau Ewropeaidd er mwyn caniatáu dileu rheolaethau ffin rhwng y gwledydd cyfranogol. Ym 1986, mabwysiadwyd baner Ewrop a llofnododd arweinwyr Ewropeaidd y Ddeddf Ewropeaidd Sengl, oedd i fod i leihau rhwystrau masnach a chyflwyno cydweithrediad gwleidyddol Ewropeaidd. Ym 1990, ar ôl cwymp y Llen Haearn, daeth Dwyrain yr Almaen yn rhan o'r Gymuned fel rhan o'r Almaen wedi'i haduno. Gydag ehangu tuag at ddwyrain Ewrop ar yr agenda, cytunwyd ar y Meini Prawf Copenhagen ar gyfer gwledydd oedd yn dymuno ymuno â'r Gymuned.
Sefydlwyd yr Undeb Ewropeaidd (UE) yn ffurfiol pan ddaeth Cytundeb Maastricht i rym ar 1 Tachwedd 1993. Ymunodd Awstria, Sweden a'r Ffindir â'r UE ym 1995. Diwygiodd Cytundeb Amsterdam, a lofnodwyd ym 1997, Gytundeb Maastricht mewn meysydd megis democratiaeth a pholisi tramor. Dilynwyd Cytundeb Amsterdam gan Gytundeb Nice 2001, a wnaeth newidiadau i Gytundebau Rhufain a Maastricht er mwyn caniatáu i'r UE weithio'n well ar ôl ehangu i'r dwyrain. Yn 2002, disodlodd papurau a darnau arian ewro yr arian cyfredol cenedlaethol mewn 12 o'r aelod-wladwriaethau. Ymunodd deg gwlad newydd (gan gynnwys wyth oedd gynt wedi bod yn wledydd comiwnyddol) â'r UE yn 2004.
Llofnodwyd y Cyfansoddiad Ewropeaidd yn Rhufain yn 2004. Roedd ef i fod i ddisodli'r holl gytundebau blaenorol ag un ddogfen. Serch hynny, ni chwblhaodd erioed y broses o gadarnhau ar ôl cael ei wrthod mewn refferenda yn Ffrainc a'r Iseldiroedd. Yn 2007, cytunodd arweinwyr yr UE ddisodli'r cynnig hwnnw â chytundeb newydd, sef Cytundeb Lisbon, a fyddai'n diwygio'r cytundebau presennol yn lle eu disodli. Ar ddechrau 2007, daeth Rwmania a Bwlgaria yn aelodau'r UE, a mabwysiadodd Slofenia yr ewro. Croatia yw'r wladwriaeth ddiweddaraf i ymuno â'r UE, a hynny ar 1 Gorffennaf 2013.