Ieithoedd Brythonaidd

Y Celtiaid
Pair Gundestrup
Brythoniaid Cymru Brythoniaid Silures Ordovices Demetae Deceangli Gangani
Llwythau eraill Rhestr o lwythau
Rhanbarthau hynafol Celtiaid Gâl Galatia Celtiberiaid Cynhanes yr Alban Cynhanes Cymru Pictiaid
Diwylliannau hynafol Hallstatt La Tène
Crefydd hynafol Derwyddiaeth Derwydd Bardi Vates Crefydd y Brythoniaid Crefydd yn y Brydain Rufeinig Crefydd Alo-Rufeinig Amldduwiaeth Rhestr Duwiau
Mytholeg y Brythoniaid Mytholeg Gymreig Mabinogi Hanes Taliesin Culhwch ac Olwen Pedair Cainc y Mabinogi Llên gwerin Cymru Mater Prydain Cylch Arthur
Mytholeg Oidelig Táin Bó Cúailnge Cylch Wlster Cylch y Ffeniaid Immram Echtrae
Ieithoedd Celtiaid Ieithoedd Brythonaidd Cymraeg Brythoneg Hen Gymraeg Cymraeg Canol Cernyweg Llydaweg Gwyddeleg Gaeleg yr Alban Manaweg
Celtiaid modern Cymry Albanwyr Gwyddelod Llydawyr Cernywiaid Manawiaid
Gwledydd Celtaidd Cymru Yr Alban Iwerddon Cernyw Llydaw Ynys Manaw
Prif fudiadau gwleidyddol Annibyniaeth i Gymru Datganoli Cymru Annibyniaeth yr Alban Iwerddon Unedig Llydaw Unedig Datganoli Cernyw Undod Celtaidd
v t e

Mae'r ieithoedd Brythonaidd yn ffurfio un o ddwy gangen teulu ieithyddol yr Ieithoedd Celtaidd Ynysol; y llall yw'r Oideleg.^[1] Y Cymro a'r ysgolhaig Celtaidd John Rhys a fathodd yr enw Brythoneg o'r gair Cymraeg Brython.

Mae'r ieithoedd Brythonaidd yn tarddu o'r iaith Frythoneg, a siaradwyd drwy Brydain, i'r de o Foryd Forth yn ystod Oes yr Haearn a chyfnod y Rhufeiniaid ym Mhrydain. I'r gogledd o Foryd Forth, ystyrir yr iaith Bicteg yn chwaer iaith gan rai ysgolheigion. Yn y 4g a'r 5ed, ymfudodd llawer o Frythoniaid i'r cyfandir: llawer ohonyn nhw i Lydaw. Yn ystod y canrifoedd nesaf, dechreuodd yr iaith ymrannu'n sawl tafodiaith, gan ddatblygu o'r diwedd i'r Gymraeg, Cernyweg, Llydaweg, a Chymbreg. Siaradir y Gymraeg a'r Llydaweg o hyd fel ieithoedd brodorol, tra bod diwygiad yn yr iaith Gernyweg wedi arwain i gynnydd yn siaradwyr yr iaith honno. Mae Cymbrieg wedi ei hen ddisodli gan yr Aeleg a'r Saesneg. Efallai'r oedd gan Ynys Manaw iaith Frythonaidd a gafodd ei disodli gan un Oidelaidd. Oherwydd allfudo, ceir hefyd cymunedau o siaradwyr ieithoedd Brythonaidd yn Lloegr, Ffrainc, a'r Wladfa yn yr Ariannin.

1. ↑ History of English: A Sketch of the Origin and Development of the English Language