Back يان إينخنهاوسز Arabic يان اينخنهاوسز ARZ Ян Інгенхауз Byelorussian Jan Ingenhousz BS Jan Ingenhousz Catalan Jan Ingenhousz Czech Jan Ingenhousz Danish Jan Ingenhousz German Jan Ingenhousz English Jan Ingenhousz Spanish
| Jan Ingenhousz | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 8 Rhagfyr 1730  Breda |
| Bu farw | 7 Medi 1799 Tŷ Bowood |
| Man preswyl | Breda |
| Dinasyddiaeth | Gweriniaeth yr Iseldiroedd, Batavian Republic |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | botanegydd, meddyg, ffisegydd, ffisiolegydd, cemegydd, biolegydd |
| Prif ddylanwad | Pieter van Musschenbroek |
| Gwobr/au | Cymrawd y Gymdeithas Frenhinol, Royal Society Bakerian Medal |
| Jan Ingenhousz | |
|---|---|
| |
| Ganwyd | 9 Rhagfyr 1730 Breda, Yr Iseldiroedd |
| Bu farw | 7 Medi 1799 (68 mlwydd oed) Calne, Wiltshire, Lloegr |
| Bu fyw yn | Breda, Llundain, Fiena, Calne |
| Cenedligrwydd | Isalmaeneg |
| Meysydd | Ffisioleg |
| Alma mater | Hen Brifysgol Leuven |
| Enwog am | 'Ddarganfod' ffotosynthesis |
| Dylanwadau | Pieter van Musschenbroek |
Biolegydd o'r Iseldiroedd oedd Jan Ingenhousz neu Ingen-Housz FRS (8 Rhagfyr 1730 – 7 Medi 1799). Mae'n fwyaf adnabyddus am ei waith ar ffotosynthesis, a phwysigrwydd golau i'r broses honno; dywed rhai, felly, mai ef a ddarganfyddodd y broses ffotosynthesis.[1][2][3] Ef hefyd a ddarganfu fod resbiradaeth cellog yn digwydd o fewn planhigion yn ogystal ag anifeiliaid.[4] Yn ystod ei oes, roedd yn fwyaf adnabyddus am frechu aelodau teulu Habsburg yn Fienna yn erbyn y frech wen yn 1768, ac o'r herwydd, fe'i benodwyd yn ffisegwr i ymerawdwr Awstria, Maria Theresa.[5]
- ↑ Beale and Beale, Echoes of Ingen Housz, 2011
- ↑ Gest, Howard (2000). "Bicentenary homage to Dr Jan Ingen-Housz, MD (1730-1799), pioneer of photosynthesis research". Photosynthesis Research 63 (2): 183–90. doi:10.1023/A:1006460024843. PMID 16228428. https://archive.org/details/sim_photosynthesis-research_2000_63_2/page/183.
- ↑ Geerd Magiels, Dr. Jan Ingenhousz, or why don't we know who discovered photosynthesis, 1st Conference of the European Philosophy of Science Association 2007
- ↑ Howard Gest (1997). "A 'misplaced chapter' in the history of photosynthesis research; the second publication (1796) on plant processes by Dr Jan Ingen-Housz, MD, discoverer of photosynthesis. A bicentenniel 'resurrection'". Photosynthesis Research 53: 65–72. doi:10.1023/A:1005827711469. http://www.life.illinois.edu/govindjee/history/articles/GestOnIngenhousz_missing.pdf.
- ↑ "The life of Dr Jan Ingen Housz (1730–99), private counsellor and personal physician to Emperor Joseph II of Austria". J Med Biogr 13 (1): 15–21. 2005. PMID 15682228.