Max von Sydow

Max von Sydow
Ganwyd	Carl Adolf von Sydow  10 Ebrill 1929  Lund
Bu farw	8 Mawrth 2020  Seillans
Man preswyl	Paris
Dinasyddiaeth	Sweden, Ffrainc
Alma mater	Katedralskolan Dramatens elevskola
Galwedigaeth	actor teledu, cyfarwyddwr ffilm, cyfarwyddwr, actor llwyfan, actor ffilm, actor
Taldra	191 centimetr
Tad	Carl Wilhelm von Sydow
Mam	Maria Margareta, Friherrinna Rappe
Priod	Catherine Brelet, Christina Olin
Plant	Cedric Brelet von Sydow
Gwobr/au	Chevalier de la Légion d'Honneur, Gwobr Donostia, Medal Diwylliant ac Addysg, Swedish Academy's Theatre Award, Gwobr Ffilm Ewropeaidd am Actor Gorau, Sitges Grand Honorary Award, Ordre des Arts et des Lettres, Guldbagge Award for Best Director

Actor o Sweden oedd Max von Sydow (Carl Adolf von Sydow; 10 Ebrill 1929 – 8 Mawrth 2020).

Ganed Carl Adolf Von Sydow yn Lund, Skåne, yn ne Sweden. Ethnolegydd ac astudiwr llên gwerin ym Mhrifysgol Lund oedd ei dad, yr Athro Carl Wilhelm, ac athrawes ysgol oedd ei fam, Maria Margareta Lund (Rappe gynt). Mynychodd Carl yr ysgol Gatholig cyn iddo gyflawni ei wasanaeth milwrol. Astudiodd yn ysgol actio y Theatr Ddramataidd Frenhinol yn Stockholm o 1948 i 1951. Tra oedd yn fyfyriwr, ymddangosodd mewn dwy ffilm a gyfarwyddwyd gan Alf Sjöberg: Bara en mor (1949) a Fröken Julie (1951). Priododd Max von Sydow â Christina Olin yn 1951, a chawsant ddau fab, Henrik a Clas, cyn iddynt ysgaru yn 1979.^[1]

Wedi iddo raddio o'r Theatr Ddramataidd Frenhinol, ymunodd Von Sydow â'r theatr ddinesig yn Helsingborg. Yn ddiweddarach symudodd i theatr ddinesig Malmö ac yno cyfarfu â Ingmar Bergman, a fu'n ei gyfarwyddo mewn cynyrchiadau o Cat on a Hot Tin Roof gan Tennessee Williams, Peer Gynt gan Henrik Ibsen, Le Misanthrope gan Molière, ac Urfaust gan Goethe yn y cyfnod 1956–58.^[1] Ymddangosodd Von Sydow mewn 11 o ffilmiau Bergman, yn gyntaf yn portreadu'r marchog Antonius Block yn Det sjunde inseglet (1957). Ystyrir y ffilm honno yn un o glasuron y sinema, ac mae'r gêm gwyddbwyll rhwng Block â'r Angau (Bengt Ekerot) yn un o'r golygfeydd mwyaf eiconaidd yn hanes ffilm. Cafodd rannau cefnogol yn Smultronstället (1957) a Nära livet (1958), a'r brif ran yn Ansiktet (1958) ac yn Jungfrukällan (1960).

Ymddangosodd Von Sydow yn ei ffilm gyntaf y tu allan i Sweden yn portreadu Iesu Grist yn The Greatest Story Ever Told (1965). Chwaraeodd offeiriad yn The Exorcist (1973), un o'r ffilmiau iasoer enwocaf erioed, a'r dilyniant Exorcist II: The Heretic (1977). Cafodd ei glodfori am sawl rôl sobor a chymhleth, yn eu plith ymfudwr o Småland i Minnesota yn Utvandrarna (1971) a Nybyggarna (1972), a'r prif gymeriad yn Steppenwolf (1974; addasiad o'r nofel gan Herman Hesse). Bu Von Sydow hefyd yn gyfarwydd i gynulleidfaoedd o chwarae dynion drwg a chymeriadau cefnogol eraill mewn ffilmiau poblogaidd, gan gynnwys Ming the Merciless yn Flash Gordon (1980), Osric yn Conan the Barbarian (1982), a Blofeld yn Never Say Never Again (1983). Dychwelodd i'r llwyfan yn 1988 i bortreadu Prospero yn The Tempest, un o ddramâu Shakespeare, yn theatr yr Old Vic dan gyfarwyddiaeth Jonathan Miller.^[1]

Priododd Max von Sydow â'r gwneuthurwr ffilmiau dogfen Catherine Brelet yn 1997, ac ymsefydlodd ym Mharis. Cawsant ddau fab, Cédric ac Yvan. Derbyniodd Von Sydow ddinasyddiaeth Ffrengig yn 2002.^[1] Parhaodd i actio mewn ffilmiau yn ei henoed, yn aml mewn rhannau bychain cofiadwy, er enghraifft yn Minority Report (2002) a Star Wars: The Force Awakens (2015). Ymddangosodd o bryd i'w gilydd mewn rhaglenni teledu, ac un o'i rannau nodedig yn niwedd ei oes oedd y Gigfran Drilygad yn chweched gyfres (2016) Game of Thrones. Bu farw ym Mhrofens yn 90 oed.^[2]

1. ↑ ^{1.0 1.1 1.2 1.3} (Saesneg) Ronald Bergan, "Max von Sydow obituary", The Guardian (9 Mawrth 2020). Adalwyd ar 10 Mawrth 2020.
2. ↑ (Saesneg) Robert Berkvist, "Max von Sydow, Star of ‘Seventh Seal’ and ‘Exorcist,’ Dies at 90", The New York Times (9 Mawrth 2020). Adalwyd ar 10 Mawrth 2020.