Back Найроби ADY Nairobi Afrikaans Nairobi ALS ናይሮቢ Amharic Nairobi AN نيروبي Arabic نايروبي ARY نايروبى ARZ নাইৰোবি Assamese Nairobi AST

Nairobi

Nairobi
Mathendid daearyddol, gweinyddol yn Cenia, dinas fawr Edit this on Wikidata
Poblogaeth5,545,000 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 1899 Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC+03:00 Edit this on Wikidata
Gefeilldref/i
Denver, Raleigh, Kunming, Colonia Tovar, Pingxiang, Rio de Janeiro, Parintins Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolDyffryn yr Hollt Deheuol Edit this on Wikidata
SirSir Nairobi Edit this on Wikidata
GwladBaner Cenia Cenia
Arwynebedd696 km² Edit this on Wikidata
Uwch y môr1,661 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau1.2864°S 36.8172°E Edit this on Wikidata
KE-110 Edit this on Wikidata
Map
[golygwch ar Wicidata]

Prifddinas a dinas fwyaf Cenia yw Nairobi a chyfeirir ati'n aml fel "Dinas Werdd yr Haul". Daw'r enw 'Nairobi' o'r Maasai Enkare Nyorobi, "man y dyfroedd oer". Gyda phoblogaeth o dros 5,545,000 (2016)[1] yn y ddinas a thua 10 miliwn yn yr ardal ddinesig ehangach, hi yw'r ddinas fwyaf yn Nwyrain Affrica a'r bedwaredd yn Affrica o ran poblogaeth. Llifa Afon Nairobi ("y dyfroedd oer") drwy'r ddinas, 1,795 metr (5,889 tr) uwch lefel y môr.[2]

Sefydlwyd Nairobi ym 1899 gan awdurdodau trefedigaethol (neu Colonial) Lloegr yn Nwyrain Affrica, fel depo rheilffordd ar Reilffordd Wganda.[3] Tyfodd y dref yn gyflym i gymryd lle Mombasa fel prifddinas Cenia erbyn 1907.[4] Ar ôl annibyniaeth y wlad ym 1963, daeth Nairobi'n brifddinas Gweriniaeth Cenia.[5] Yn ystod cyfnod trefedigaethol Cenia, daeth y ddinas yn ganolfan ar gyfer diwydiant coffi, te a sisal.[6][7]

Lleoliad Nairobi o fewn Cenia

Yn gartref i filoedd o fusnesau o Cenia a dros 100 o gwmnïau a sefydliadau rhyngwladol mawr, gan gynnwys Rhaglen Amgylcheddol y Cenhedloedd Unedig (Amgylchedd y Cenhedloedd Unedig) a Swyddfa'r Cenhedloedd Unedig yn Nairobi (UNON), mae Nairobi yn ganolbwynt ar gyfer busnes a diwylliant. Saif Cyfnewidfa Gwarantau Nairobi (Nairobi Securities Exchange; NSE) yn un o'r mwyaf yn Affrica a'r gyfnewidfa ail-hynaf ar y cyfandir. Hon yw pedwerydd cyfnewidfa fwyaf Affrica o ran cyfaint y masnachu dyddiol. Gerllaw, ceir Parc Cenedlaethol Nairobi gyda gwarchodfa anifeiliaid-mawr.[8]

Mae dinas Nairobi yn gorwedd oddi fewn i ranbarth Metropolitan Nairobi (neu Nairobi Fwyaf), sy'n cynnwys 5 allan o 47 sir Cenia, ac sy'n cynhyrchu tua 60% o Gynnyrch Mewnwladol Crynswth y genedl gyfan. Y siroedd yw:

Ardal Sir Arwynebedd (km2) Poblogaeth
census 2019		 Trefi / dinasoedd yn y sir
Core Nairobi Sir Nairobi 696 4,397,073 Nairobi
Northern Metro Sir Kiambu 2,449.2 2,417,735 Kiambu, Thika, Limuru, Ruiru, Karuri, Kikuyu, Ruaka, Kahawa a Githunguri
North Eastern Metro Sir Murang 2,325.8 1,056,640 Gatanga, Kandara, Kenol/Kabati, Murang'a
Southern Metro Sir Kajiado 21,292.7 1,107,296 Kajiado, Olkejuado, Bissil, Ngong, Kitengela, Kiserian, Ongata Rongai
Eastern Metro Sir Machakos 5,952.9 1,421,932 Kangundo-Tala, Machakos, Athi
Cyfanswm Metro Nairobi 32,715.5 10,400,676

Ffynhonnell: Nairobi Metro/ Cyfrifiad Cenia Archifwyd 2021-01-24 yn y Peiriant Wayback

  1. ↑ http://www.demographia.com/db-worldua.pdf.
  2. ↑ AlNinga. "Attractions of Nairobi". alninga.com. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 30 Medi 2007. Cyrchwyd 14 Mehefin 2007.
  3. ↑ Roger S. Greenway, Timothy M. Monsma, Cities: missions' new frontier, (Baker Book House: 1989), t.163.
  4. ↑ mombasa.go.ke (2018-07-28). "History of Mombasa". Mombasa County. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-01-26. Cyrchwyd 2021-03-25.
  5. ↑ britannica.com. "Nairobi History". www.britannica.com/. Cyrchwyd 18 Chwefror 2020.
  6. ↑ "Production". East Africa Sisal (yn Saesneg). Cyrchwyd 2020-05-24.
  7. ↑ Rashid, Mahbub (2016-06-16). The Geometry of Urban Layouts: A Global Comparative Study (yn Saesneg). Springer. ISBN 978-3-319-30750-3.
  8. ↑ [1] Archifwyd 3 Rhagfyr 2008 yn y Peiriant Wayback

Developed by StudentB