România | |
Math | gwladwriaeth sofran, gwlad |
---|---|
Enwyd ar ôl | Rhufain hynafol |
Prifddinas | Bwcarést |
Poblogaeth | 19,053,815 |
Sefydlwyd |
|
Anthem | Deșteaptă-te, române! |
Pennaeth llywodraeth | Marcel Ciolacu |
Cylchfa amser | UTC+2 |
Iaith/Ieithoedd swyddogol | Rwmaneg |
Daearyddiaeth | |
Rhan o'r canlynol | Dwyrain Ewrop, yr Undeb Ewropeaidd, Ardal Economeg Ewropeaidd |
Arwynebedd | 238,397 km² |
Yn ffinio gyda | Wcráin, Hwngari, Serbia, Bwlgaria, Moldofa |
Cyfesurynnau | 46°N 25°E |
Gwleidyddiaeth | |
Corff gweithredol | Llywodraeth Rwmania |
Corff deddfwriaethol | Senedd Rwmania |
Swydd pennaeth y wladwriaeth | Arlywydd Rwmania |
Pennaeth y wladwriaeth | Klaus Iohannis |
Swydd pennaeth y Llywodraeth | Prif Weinidog Rwmania |
Pennaeth y Llywodraeth | Marcel Ciolacu |
Ariannol | |
Cyfanswm CMC (GDP) | $285,405 million, $301,262 million |
Arian | Romanian Leu |
Canran y diwaith | 7 ±1 canran |
Cyfartaledd plant | 1.41 |
Mynegai Datblygiad Dynol | 0.821 |
Gwlad yn ne-ddwyrain Ewrop yw Rwmania (Rwmaneg: România). Mae'n ffinio â Hwngari a Serbia i'r gorllewin a Bwlgaria i'r de, a'r Wcráin a Moldofa i'r gogledd a'r dwyrain.[1] Ffurfir y mwyafrif o'r goror rhwng Rwmania a Bwlgaria gan Afon Donaw, sy'n arllwys i Aberdir y Donaw yn y fan mae morlin yn ne-ddwyrain Rwmania ar lannau'r Môr Du. Mae ganddi arwynebedd o 238,391 metr sgcilowar (92,043 mi sgw) a hinsawdd gyfandirol a thymherus. Rhed cadwyn dde-ddwyreiniol Mynyddoedd Carpathia trwy ganolbarth y wlad, gan gynnwys Copa Moldoveanu (2,544 m (8,346 tr)).[2]
Datblygodd y wlad fodern yn nhiriogaethau'r dalaith Rufeinig Dacia. Unodd tywysogaethau Moldafia a Walachia ym 1859 yn sgil y deffroad cenedlaethol. Rhoddid yr enw Rwmania ar y wlad yn swyddogol ym 1866, ac enillodd ei hannibyniaeth oddi ar Ymerodraeth yr Otomaniaid ym 1877. Ymunodd Transylfania, Bukovina a Besarabia â Theyrnas Rwmania ar ddiwedd y Rhyfel Byd Cyntaf. Brwydrodd Rwmania ar ochr yr Almaen Natsïaidd yn erbyn yr Undeb Sofietaidd yn ystod yr Ail Ryfel Byd tan iddi ymuno â'r Cynghreiriaid ym 1944. Cafodd y wlad ei meddiannu gan y Fyddin Goch a chollodd sawl tiriogaeth. Wedi'r rhyfel, trodd Rwmania yn weriniaeth sosialaidd ac yn aelod o Gytundeb Warsaw. Dymchwelwyd y drefn gomiwnyddol gan Chwyldro 1989, a newidodd Rwmania'n wlad ddemocrataidd a chanddi economi'r farchnad.
Tyfod economi Rwmania yn gyflym ar ddechrau'r 2000au, a bellach mae'n seiliedig yn bennaf ar wasanaethau a hefyd yn cynhyrchu ac allforio peiriannau ac ynni trydan. Ymaelododd â NATO yn 2004 a'r Undeb Ewropeaidd yn 2007. Trigai tua 20 miliwn o bobl yn y wlad, a bron i 2 miliwn ohonynt yn y brifddinas Bwcarést.[3] Rwmaniaid, un o'r cenhedloedd Lladinaidd, yw mwyafrif y boblogaeth a siaradent Rwmaneg ac yn Gristnogion Uniongred Dwyreiniol. Ceir lleiafrifoedd o dras Hwngaraidd a Roma.