Wtracaeth

Wtracaeth

Torlun pren Sacsonaidd o'r 16g sydd yn dychmygu Martin Luther a Jan Hus yn gweini dwy elfen y cymun.
Enghraifft o'r canlynol	enwad Cristnogol
Rhan o	Eucharistic theology, enwad crefyddol

Athrawiaeth Gristnogol yw Wtracaeth^[1] sydd yn mynnu bod yn rhaid i offeiriaid weini dwy elfen y cymun – y bara a'r gwin – i leygwyr wrth ddathlu'r Ewcharist er mwyn sicrhau iachawdwriaeth. Roedd yn groes i'r arfer o weini'r ddwy elfen i glerigwyr a bara yn unig i leygwyr. Bôn yr enw ydy'r adferf Ladin utraque, sef "y ddau gyda'i gilydd". Gelwir y rhai sydd yn arddel yr athrawiaeth hon yn Wtracyddion.^[2] Bu'r Wtracyddion yn fudiad gweithgar, fel is-enwad o'r Husiaid, yng Nghanolbarth Ewrop o'r 15g hyd at ddechrau'r 17g.

Wtracaeth oedd un o'r prif egwyddorion yn nogma dilynwyr Jan Hus, a arweiniodd y Diwygiad Bohemiaidd yn y cyfnod cyn-Brotestannaidd yn nechrau'r 15g. Ymholltai'r Husiaid yn sawl sect, y mwyafrif ohonynt yn Wtracyddion, a charfan sylweddol yn Daboriaid. Yn wahanol i'r Taboriaid milwriaethus, grŵp cymedrol oedd yr Wtracyddion a chawsant eu cydnabod yn wir Gristnogion gan yr Eglwys Gatholig Rufeinig yng Nghyngor Basel yn 1433. Ymunodd yr Wtracyddion â lluoedd Catholig Bohemia i drechu'r Taboriaid ac Husiaid Radicalaidd eraill ym Mrwydr Lipany yn 1434. Yn ddiweddarach datblygodd yr Wtracyddion yn eglwys annibynnol. Gwaharddwyd yr Wtracyddion, a phob sect Protestannaidd arall, ym Mohemia yn sgil buddugoliaeth y Catholigion ym Mrwydr y Mynydd Gwyn yn 1620.^[3]

1. ↑ Geiriadur yr Academi, "Utraquism".
2. ↑ Geiriadur yr Academi, "Utraquist".
3. ↑ (Saesneg) Utraquist. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 31 Mawrth 2020.