Iaith a siaredir gan grŵp ethnig y Xhosa yn Ne Affrica yw Xhosa; yn yr iaith ei hun isiXhosa. Mae'n un o'r ieithoedd Nguni, sy'n is-deulu o'r ieithoedd Bantu.
Siaredir yr iaith yn bennaf yn ne-ddwyrain De Affrica, er bod y nifer o siaradwyr o gwmpas Tref y Penrhyn yn cynyddu. Gyda tua 8 miliwn o siaradwyr, Xhosa yw'r ail iaith fwyaf cyffredin fel mamiaith yn Ne Affrica, ar ôl Swlw, sy'n perthyn yn agos iddi.