| (y map gwreiddiol gan William Rees 1959 Atgynhyrchwyd yn 'Hanes Cymru' gan John Davies) | |
Yr enw canoloesol ar y rhan o ogledd Cymru sy'n gorwedd rhwng Afon Conwy ac Afon Dyfrdwy oedd Y Berfeddwlad. Mae'n gyfateb yn fras i'r hen sir Clwyd. Enw arall arno oedd Gwynedd Is Conwy.
Fe'i gelwid Y Berfeddwlad (perfedd, "canol") nid am ei fod yn y canol rhwng Gwynedd Uwch Conwy, prif diriogaeth tywysogion Gwynedd, a'r Y Mers Normanaidd, ond am ei fod yn newid dwylo'n aml rhwng Gwynedd a Phowys, ac yn neilltuol felly rhwng Gwynedd a Phowys Fadog.