Y Rhyfel Byd Cyntaf | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
Cydryfelwyr | |||||||
Cynghreiriaid
|
Pwerau Canolog | ||||||
Anafusion a cholledion | |||||||
Meirw milwrol: 5,525,000 Meirw dinesig: 4,000,000 Cyfanswm y meirw: 18,356,500 |
Meirw milwrol: 4,386,000 Meirw dinesig: 8,388,000 Cyfanswm y meirw 12,774,000 |
Dechreuodd y Rhyfel Byd Cyntaf yn 1914 a daeth i ben yn 1918. Dyma'r tro cyntaf y defnyddiwyd arfau cemegol a'r tro cyntaf y gollyngwyd bomiau o awyrennau. Y ddwy ochr a ymladdai oedd y Pwerau Canolog (Ymerodraeth yr Almaen, Awstria-Hwngari, Ymerodraeth yr Otomaniaid a Ymerodraeth Bwlgaria ar y naill law a'r Cynghreiriaid (neu'r Pwerau Entente) ar y llall: Ffrainc, yr Ymerodraeth Brydeinig, Ymerodraeth Rwsia, Brenhiniaeth Serbia, Montenegro, Japan, yr Eidal (1915–18), Portiwgal (1916–18), Romania (1916–18), Teyrnas Hijaz (1916–18), Unol Daleithiau America (1917–18), Gwlad Groeg (1917–18) a Siam (1917–18).
Roedd y Rhyfel Byd Cyntaf yn gyfnod o newidiau mawr, gan roi terfyn ar yr hen drefn a pharatoi'r ffordd i'r drefn newydd. Dyma gyfnod cwymp teuluoedd fel yr Habsburg, y Romanov, a'r Hohenzollern a oedd wedi bod mor ddylanwadol yng ngwleidyddiaeth Ewrop gyda'u gwreiddiau yn mynd yn ôl i ddyddiau y croesgadau.
Achosodd y rhyfel hon yr Ail Ryfel Byd yn ogystal â Chomiwnyddiaeth a'r Rhyfel Oer ac felly roedd yn ddylanwad sylweddol ar fywyd yr ugeinfed ganrif. Oherwydd y rhyfel daeth cyfnod absoliwtiaeth Ewrop i ben a chafwyd Chwyldro Rwsia. Cwymp yr Almaen (heb ddatrys problemau'r wlad) oedd achos Natsïaeth a dechrau yr Ail Ryfel Byd ym 1939.
Dyma'r rhyfel modern cyntaf i ddibynnu ar dechnoleg arfau a lledaenu dychryn rhwng pobl cyffredin nad oeddent yn filwyr.