Back Skotland Afrikaans Schottland ALS ስኮትላንድ Amharic Escocia AN Scotland ANG إسكتلندا Arabic سكوطلاندا ARY سكوتلاند ARZ Escocia AST Iskusiya Aymara
 | |
| Alba | |
 | |
| Math | Gwlad |
|---|---|
| Prifddinas | Caeredin  |
| Poblogaeth | 5,404,700 |
| Anthem | Flower of Scotland |
| Pennaeth llywodraeth | John Swinney |
| Cylchfa amser | UTC±00:00, UTC+01:00 |
| Nawddsant | Andreas |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Saesneg, Gaeleg, Sgoteg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | cenhedloedd Celtaidd |
| Sir | y Deyrnas Unedig |
| Arwynebedd | 78,782 km² |
| Yn ffinio gyda | Lloegr |
| Cyfesurynnau | 57°N 5°W |
| Cod SYG | S92000003 |
| GB-SCT | |
| Gwleidyddiaeth | |
| Corff gweithredol | Llywodraeth yr Alban |
| Corff deddfwriaethol | Senedd yr Alban |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | Prif Weinidog yr Alban |
| Pennaeth y Llywodraeth | John Swinney |
 | |
 | |
| Arian | punt sterling |
- Am ystyron eraill, gweler Alban (gwahaniaethu)
Gwlad yng ngogledd orllewin Ewrop yw'r Alban (hefyd Sgotland) (Gaeleg yr Alban: Alba; Sgoteg a Saesneg: Scotland). Perthynai trigolion ei deheudir i'r un grŵp ethnig a phobl Cymru am gyfnod o fileniwm, gyda'r Frythoneg Orllewinol (ac yna'r Gymraeg) yn cael ei siarad o lannau'r Fife i Fynwy.[1] Mae felly'n un o'r gwledydd Celtaidd ac yn un o wledydd Prydain, enwog am ei wisgi. Ar 18 Medi cynhaliwyd Refferendwm annibyniaeth i'r Alban, 2014 a flwyddyn yn ddiweddarach cafwyd Etholiad Cyffredinol lle gwelwyd newid syfrdanol yng nghenedlaetholdeb ei thrigolion.
Sant Andreas, un o apostolion Iesu Grist, yw nawddsant yr Alban – 30 Tachwedd yw dyddiad dygwyl Sant Andreas. Roedd yr Alban yn deyrnas annibynnol tan y 18g. Ar 26 Mawrth 1707, unwyd senedd yr Alban â senedd Lloegr a ffurfiwyd teyrnas unedig Prydain Fawr. Ail-sefydlwyd senedd yr Alban yn 1999 fel senedd ddatganoledig o dan lywodraeth Llundain.
Siaredir dwy iaith frodorol yn yr Alban yn ogystal â'r Saesneg – Gaeleg a Sgoteg. Mae Gaeleg yn iaith Geltaidd. Hi oedd iaith wreiddiol teyrnas yr Alban ac mae'n dal yn iaith fyw yn y gogledd orllewin. Mae Sgoteg yn perthyn i'r Saesneg, ac fe'i hystyrir yn dafodiaith Saesneg gan rai, er bod Llywodraeth yr Alban a Siarter Ieithoedd Lleiafrifol Ewrop yn ei chyfrif yn iaith leiafrifol draddodiadol. Mae'n dal i gael ei siarad yn nwyrain a de'r Alban.
- ↑ Gwyddoniadur Cymru (Gwasg y Brifysgol, 2008), tud. 31