Back Аргентина Abkhazian Argentina ACE Аргентинэ ADY Argentinië Afrikaans Argentinien ALS አርጀንቲና Amharic Argentina AMI Archentina AN Argentina ANG अर्जेंटीना ANP

Yr Ariannin

yr Ariannin
República Argentina
ArwyddairCuriad eich Rhythm Edit this on Wikidata
Mathgwladwriaeth sofran, gwlad, gwladwriaeth ffederal, cenedl, confessional state Edit this on Wikidata
Enwyd ar ôlarian Edit this on Wikidata
PrifddinasBuenos Aires Edit this on Wikidata
Poblogaeth47,327,407 Edit this on Wikidata
Sefydlwyd
  • 9 Gorffennaf 1816 Edit this on Wikidata
AnthemAnthem Genedlaethol yr Ariannin Edit this on Wikidata
Pennaeth llywodraethJavier Milei Edit this on Wikidata
Cylchfa amseramser yr Ariannin Edit this on Wikidata
Iaith/Ieithoedd
  swyddogol		Sbaeneg Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolAmerica Ladin, Y gwedydd ABC, De America, De De America, America Sbaenig Edit this on Wikidata
GwladBaner Yr Ariannin Yr Ariannin
Arwynebedd2,780,400 ±1 km² Edit this on Wikidata
Yn ffinio gydaBolifia, Brasil, Tsile, Paragwâi, Wrwgwái, y Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau34°S 64°W Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredolLlywodraeth yr Ariannin Edit this on Wikidata
Corff deddfwriaetholCyngres Genedlaethol yr Ariannin Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y wladwriaeth		Arlywydd yr Ariannin Edit this on Wikidata
Pennaeth y wladwriaethJavier Milei Edit this on Wikidata
Swydd pennaeth
  y Llywodraeth		Arlywydd yr Ariannin Edit this on Wikidata
Pennaeth y LlywodraethJavier Milei Edit this on Wikidata
Map
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)$487,227 million, $632,770 million Edit this on Wikidata
Arianars Edit this on Wikidata
Canran y diwaith8.9 ±0.1 canran Edit this on Wikidata
Cyfartaledd plant2.322 Edit this on Wikidata
Mynegai Datblygiad Dynol0.842 Edit this on Wikidata
[golygwch ar Wicidata]

Mae Gweriniaeth yr Ariannin (Sbaeneg: República Argentina "Cymorth – Sain" ynganiad ) neu'r Ariannin yn wlad yn ne-ddwyrain De America. Mae'n gorwedd rhwng mynyddoedd yr Andes a rhan ddeheuol y Môr Iwerydd. Mae'n ffinio â Wrwgwái, Brasil, Paragwâi, Bolifia a Tsile. Sbaeneg yw'r iaith swyddogol. Mae'r enwau Sbaeneg a Chymraeg yn dod o'r Lladin argentum ‘arian’, metel gwerthfawr a anogodd yr ymgartrefu cynnar Ewropeaidd. Gelwir person a anwyd yn yr Ariannin yn "Archentwr". Dilynwyd y frwydr dros annibyniaeth (1810-1818) gan ryfel cartref estynedig a barhaodd tan 1861, gan arwain at ad-drefnu’r wlad fel ffederasiwn. Wedi hynny, mwynhaodd y wlad heddwch a sefydlogrwydd cymharol, gyda sawl ton o fewnfudo Ewropeaidd, yn bennaf Eidalwyr a Sbaenwyr, yn ail-lunio ei rhagolwg diwylliannol a demograffig yn radical. Mae gan 62.5% o'r boblogaeth dras Eidalaidd lawn neu rannol,[1][2] ac mae gan ddiwylliant yr Ariannin gysylltiadau sylweddol â diwylliant yr Eidal.

Cafwyd cynnydd sydyn mewn ffyniant a daeth yr Ariannin yn seithfed genedl gyfoethocaf y byd erbyn dechrau'r 20g.[3][4][5] Yn ôl Prosiect Ystadegau Hanesyddol Maddison, roedd gan yr Ariannin CMC go iawn ucha'r byd yn ystod 1895 a 1896, ac roedd yn gyson yn y deg uchaf cyn o leiaf 1920.[6][7] Yn y 2010au roedd yn 71fed yn y byd. Yn dilyn y Dirwasgiad Mawr yn y 1930au, disgynodd yr Ariannin i ansefydlogrwydd gwleidyddol a dirywiodd ei heconomi'n enbyd,[8] er iddi aros ymhlith y pymtheg gwlad gyfoethocaf am sawl degawd.[3]

Yn dilyn marwolaeth yr Arlywydd Juan Perón ym 1974, esgynnodd ei weddw a'i is-lywydd, Isabel Martínez de Perón, i'r arlywyddiaeth, cyn cael ei threchu ym 1976. Erlidiodd a llofruddiodd y junta milwrol canlynol filoedd o bobl gwleidyddol, gweithredwyr, a phobl asgell chwith yn y Rhyfel Brwnt, cyfnod o derfysgaeth wladol ac aflonyddwch sifil a barhaodd hyd nes etholwyd Raúl Alfonsín yn arlywydd ym 1983.

  1. ↑ Departamento de Derecho y Ciencias Políticas de la Universidad Nacional de La Matanza (14 Tachwedd 2011). "Historias de inmigrantes italianos en Argentina" (yn Sbaeneg). infouniversidades.siu.edu.ar. Se estima que en la actualidad, el 90% de la población argentina tiene alguna ascendencia europea y que al menos 25 millones están relacionados con algún inmigrante de Italia.
  2. ↑ "Italiani nel Mondo: diaspora italiana in cifre" [Italians in the World: Italian diaspora in figures] (PDF) (yn Eidaleg). Migranti Torino. 30 April 2004. Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 27 Chwefror 2008. Cyrchwyd 22 Medi 2012.
  3. ↑ 3.0 3.1 Bolt & Van Zanden 2013.
  4. ↑ Díaz Alejandro 1970.
  5. ↑ Bartenstein, Ben; Maki, Sydney; Gertz, Marisa (11 Medi 2019). "One Country, Eight Defaults: The Argentine Debacles". Bloomberg News. Cyrchwyd 13 December 2019.
  6. ↑ Bolt, Jutta; Inklaar, Robert; de Jong, Herman; van Zanden, Jan Luiten (2018). Rebasing 'Maddison': new income comparisons and the shape of long-run economic development (arg. 2018). Maddison Project Database. Cyrchwyd 15 Mai 2020.
  7. ↑ "The tragedy of Argentina – A century of decline". The Economist. Cyrchwyd 15 Mai 2020.
  8. ↑ "Becoming a serious country". The Economist. London. 3 Mehefin 2004. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 20 Mawrth 2014. Argentina is thus not a "developing country". Uniquely, it achieved development and then lost it again.

Developed by StudentB