Eigenschaften | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Allgemein | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Name, Symbol, Ordnungszahl | Kupfer, Cu, 29 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elementkategorie | Übergangsmetalle | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gruppe, Periode, Block | 11, 4, d | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aussehen | rotbraun, metallisch | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
CAS-Nummer | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
EG-Nummer | 231-159-6 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ECHA-InfoCard | 100.028.326 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Massenanteil an der Erdhülle | 0,01 % (25. Rang)[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atomar[A 1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atommasse | 63,546(3)[2] u | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atomradius (berechnet) | 135 (145) pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kovalenter Radius | 132 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Van-der-Waals-Radius | 140 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronenkonfiguration | [Ar] 3d10 4s1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1. Ionisierungsenergie | 7.726380(4) eV[3] ≈ 745.48 kJ/mol[4] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2. Ionisierungsenergie | 20.29239(6) eV[3] ≈ 1957.92 kJ/mol[4] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. Ionisierungsenergie | 36.841(12) eV[3] ≈ 3554.6 kJ/mol[4] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4. Ionisierungsenergie | 57.38(5) eV[3] ≈ 5536 kJ/mol[4] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5. Ionisierungsenergie | 79.8(7) eV[3] ≈ 7700 kJ/mol[4] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Physikalisch[A 1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aggregatzustand | fest | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kristallstruktur | kubisch flächenzentriert | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dichte | 8,96 g/cm³ (20 °C)[5] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mohshärte | 3,0 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Magnetismus | diamagnetisch (Χm = −9,6 · 10−6)[6] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Schmelzpunkt | 1357,77 K (1084,62 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Siedepunkt | 2868 K[7] (2595 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Molares Volumen | 7,11 · 10−6 m3·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Verdampfungsenthalpie | 305 kJ·mol−1[7] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Schmelzenthalpie | 13,3[8] kJ·mol−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Schallgeschwindigkeit | 3570 m·s−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Spezifische Wärmekapazität | 385[1] J·kg−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Austrittsarbeit | 4,65 eV[9] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektrische Leitfähigkeit | 58,1 · 106 S·m−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wärmeleitfähigkeit | 400 W·m−1·K−1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Chemisch[A 1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oxidationszustände | 1, 2, 3, 4 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Normalpotential | 0,340 V (Cu2+ + 2 e− → Cu) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronegativität | 1,9 (Pauling-Skala) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Isotope | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Weitere Isotope siehe Liste der Isotope | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
NMR-Eigenschaften | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sicherheitshinweise | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
MAK |
Schweiz: 0,1 mg·m−3 (gemessen als einatembarer Staub)[11] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Soweit möglich und gebräuchlich, werden SI-Einheiten verwendet. Wenn nicht anders vermerkt, gelten die angegebenen Daten bei Standardbedingungen. |
Kupfer (lateinisch cuprum) ist ein chemisches Element mit dem Elementsymbol Cu und der Ordnungszahl 29. Es ist ein Übergangsmetall, im Periodensystem steht es in der 4. Periode und der 1. Nebengruppe (nach neuer Zählung Gruppe 11) oder Kupfergruppe. Der lateinische Name cuprum ist abgeleitet von (aes) cyprium „Erz von der griechischen Insel Zypern“, auf der im Altertum Kupfer gewonnen wurde.
Kupfer ist ein rotbraunes, relativ weiches, formbares, korrosionsbeständiges Halbedelmetall. Es gehört wohl zu den ersten Elementen, die dem Menschen bekannt sind. Kupfer wird aufgrund seiner hohen elektrischen Leitfähigkeit für Stromleitungen verwendet (Silber ist noch leitfähiger, allerdings weitaus teurer). Zudem ist Kupfer häufig in Legierungen anzutreffen, zu den bekanntesten zählen Bronze und Messing. Diese Legierungen sowie reines Kupfer werden auch heute noch als Material für Münzen verwendet. Auch kommt Kupfer in Rohren zum Einsatz, da es leicht verformbar ist und kaum korrodiert. Kupfer kommt auch gediegen in der Natur vor und ist ein essenzielles Spurenelement für Menschen, Tiere und Pflanzen. Der größte Produzent von Kupfer ist Chile.
Referenzfehler: <ref>
-Tags existieren für die Gruppe A, jedoch wurde kein dazugehöriges <references group="A" />
-Tag gefunden.