Eigenschaften | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Allgemein | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Name, Symbol, Ordnungszahl | Nickel, Ni, 28 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elementkategorie | Übergangsmetalle | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Gruppe, Periode, Block | 10, 4, d | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aussehen | glänzend, metallisch, silbrig | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
CAS-Nummer | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
EG-Nummer | 231-111-4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ECHA-InfoCard | 100.028.283 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Massenanteil an der Erdhülle | 0,015 % (22. Rang)[2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atomar[3] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atommasse | 58,6934(4)[4] u | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Atomradius (berechnet) | 135 (149) pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kovalenter Radius | 124 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Van-der-Waals-Radius | 163 pm | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronenkonfiguration | [Ar] 3d8 4s2 [Ar] 3d9 4s1[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1. Ionisierungsenergie | 7.639878(17) eV[5] ≈ 737.14 kJ/mol[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2. Ionisierungsenergie | 18.168838(25) eV[5] ≈ 1753.03 kJ/mol[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3. Ionisierungsenergie | 35.187(19) eV[5] ≈ 3395 kJ/mol[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4. Ionisierungsenergie | 54.92(25) eV[5] ≈ 5299 kJ/mol[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5. Ionisierungsenergie | 76.06(6) eV[5] ≈ 7339 kJ/mol[6] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Physikalisch[3] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Aggregatzustand | fest | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kristallstruktur | kubisch flächenzentriert | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Dichte | 8,908 g/cm³ (20 °C)[7] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mohshärte | 4,0 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Magnetismus | ferromagnetisch | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Schmelzpunkt | 1728[8] K (1455[8] °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Siedepunkt | 3003 K[9] (2730 °C) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Molares Volumen | 6,59 · 10−6 m3·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Verdampfungsenthalpie | 379 kJ/mol[9] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Schmelzenthalpie | 17,7[8] kJ·mol−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Schallgeschwindigkeit | 4970 m·s−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Spezifische Wärmekapazität | 444[10] J·kg−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Austrittsarbeit | 5,15 eV[11] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektrische Leitfähigkeit | 13,9 · 106 S·m−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wärmeleitfähigkeit | 91 W·m−1·K−1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Chemisch[3] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Oxidationszustände | −1, ±0, +1, +2, +3, +4 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Normalpotential | −0,257 V (Ni2+ + 2 e− → Ni) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Elektronegativität | 1,91 (Pauling-Skala) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Isotope | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Weitere Isotope siehe Liste der Isotope | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
NMR-Eigenschaften | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sicherheitshinweise | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
MAK |
Schweiz: 0,5 mg·m−3 (gemessen als einatembarer Staub)[14] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toxikologische Daten |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Soweit möglich und gebräuchlich, werden SI-Einheiten verwendet. Wenn nicht anders vermerkt, gelten die angegebenen Daten bei Standardbedingungen. |
Nickel ist ein chemisches Element mit dem Elementsymbol Ni und der Ordnungszahl 28. Es zählt zu den Übergangsmetallen, im Periodensystem steht es nach der älteren Zählweise in der 8. Nebengruppe oder Eisen-Platin-Gruppe, nach der neueren in der Gruppe 10 oder Nickelgruppe.
Es ist ein silbriges, duktiles, ferromagnetisches Metall mit einem messingartigen Schimmer. Es ist bereits seit 1751 bekannt. Das Metall hat viele Anwendungen, hauptsächlich wird es für Legierungen genutzt. Es ist unter anderem ein wichtiger Bestandteil von Edelstahl. Nickel ist auch für seine Verwendung als Münzmetall bekannt, in den Vereinigten Staaten und Kanada werden die 5-Cent-Münzen schlicht „Nickel“ genannt. Auch wird Nickel in einigen Akkumulatoren verwendet.
Der weltweit größte Produzent von Nickel ist Indonesien. Das meiste Nickel wird aus Mineralen wie Pentlandit, Millerit und Nickelin gewonnen, das Metall kommt nur selten gediegen vor.