C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś |
La Whitney Elizabeth Houston, cgnusùda méj cuma Whitney Houston (Newark, 9 'd Agóst dal 1963 – Beverly Hills, 11 ad Favràr dal 2012), l'è stàda na cantànta e atóra americàna.
La gh'à abû dimóndi sucès in di an Utànta e a 'l inìsi di an Nuànta in dua l'à piasâ sèt sìngui ad fila a 'l prim pòst dla Billboard Hot 100, baténd al rècord ad Diana Ross & The Supremes e di Beatles. In dla sò caréra l'à vindû da piò ad 220 migliòṅ ad còpi fra àlbum, sìngui e vìddeo.
L'artìsta l'à anc ciapâ siē Grammy Awards e la gh'à al rècord di American Music Awards vins (vint-a-dū).
Whitney la nas in dal 1963 a Newark, na sità dal New Jersey. Fin da pìcula la taca a cantàr, in un côr gospel e anc in soquànt lucài nutùran insém a sò màdar Emily. Dòp avér tòlt al diplòma e avér fat soquànt lavōr da mudèla, in dal 1981 la taca al sò impégn in dal mónd dla mùśica par la Tara Productions.
Quàt'r an dòp la fà gnir fóra al sò prim àlbum Whitney Houston (cun dènt'r al sìngul All at Once e àtar siē!) e 'l è subìt un sucès: prim pòst in dla clasìfica di Stat Unî par quatórdas stmani ad fila e 29 migliòṅ ad còpi vindùdi (record p'r una a 'l debùt, incóra imbatû, la Britney Spears cun al sò Baby One More Time dal 1999 la s farmarà a 25 migliòṅ).
Dū an dòp, in dal 1987, l'è la vòlta ad Whitney, 'n àtar sucès internasiunàŀ c'n al sìngul I Wanna Dance with Somebody (Who Loves Me). In dal 1988 l'incìd One Moment in Time, inn di Ulimpìadi ad Seùl. In dal 1990 a vîṅ fóra al tèrs àlbum I'm Your Baby Tonight.
In dal 1992 la fà al sò ingrès in dal mónd dal cìnema faghénd la prutagunìsta insém a Kevin Costner in dla pelìcula La guardia del corpo. Al braṅ prinsipàŀ dla culòna sunóra, I Will Always Love You (cover dla Dolly Parton), la gh'à un sucès clamurōś mènt'r al disc cun la soundtrack al dvénta al più vindû dla stòria cun 42 migliòṅ ad còpi vindùdi. In dal 1995 la rècita in dal film Donne - Waiting to Exhale e 'l an dòp in Uno sguardo dal cielo insém a Denzel Washington.
Nunustànt un sucès acsè grôs, Whitney la gh'à abû dimóndi prubléma in dla sò vita, specialmènt ad dròghi ch'i l'ìvan fata dvintàr patìda e magra cum un stéc. Sò pàdar pò al vliva da lē sènt migliòṅ ad dòlar e par ciapàr-i 'l iva mis sù na càuśa còtra sò fiōla in dal 2002 ma pò 'l è mòrt 'l an dòp prima che i giùdas i dìsan ragiòṅ a la dóna.
In dal 2003, durànt na litgàda, la ciàpa dal bòti da sò marè Bobby Brown, spuśâ in dal 1992, e i gh'àṅ da rivàr i pulisiòt par farmàr-al. In dal 2006 Whitney la'l mòla purtànd-as sèg la fiōla.
In dal Śnar dal 2012 la sò cà discugràfica la fà savér che la Houston l'à butâ via tut i sò bèsi, un quèl cuma sènt migliòṅ ad dòlar ma lē la diś ch'al n è minga véra. Al méś dòp The Voice (La vóś), scutmàj sarnî par lē da Oprah Winfrey, la mōr a sōl 48 an 'l 11 ad Favràr dal 2012 cun al naś śbuśî da la dròga, andgàda in na vasca da bagn pîna d'àqua bujénta[1]. La s catàva in 'n hotel ad Beverly Hills in du l'éra andàda par tōr part a na manifestasiòṅ ligàda a i Grammy Awards.