Guadix

Por samtitola artikolo vidu la paĝon Guadix (stacidomo).

Guadix
municipo en Hispanio vd
Flago	Blazono
Administrado
Ĝemelurboj Bonaero La Guera aŭ Al-Kavira Guanare Celanova (en) Piaseczno vd
Poŝtkodo	18500
En TTT	Oficiala retejo [+]
Demografio
Loĝantaro	18 527  (2023) [+]
Loĝdenso	58 loĝ./km²
Geografio
Geografia situo	37° 18′ N, 3° 8′ U (mapo)37.300555555556-3.135Koordinatoj: 37° 18′ N, 3° 8′ U (mapo) [+]
Alto	949 m [+]
Areo	317 km² (31 700 ha) [+]
Horzono	UTC+01:00 [+]
DEC Situo de Guadix
DEC Situo de Guadix
Alia projekto
Vikimedia Komunejo Guadix [+]
v • d • r

Guadix estas urbo kaj municipo de la provinco de Granada, sude de Hispanio. Ĝi situas en la norda deklivaro de la montaro Sierra Nevada. Ĝi estis setlejo jam en epoko de Romia Imperio kaj de Al-Andalus. La nuna nomo devenas el la araba epoko, kiel ĉiu toponimo en Hispanio komencanta per Guad, kio signifis en araba "rivero"-n. Nuntempe la urbo havas 20.395 loĝantojn. Dek kilometrojn pli sude situas la komplekso de tri suncentraloj Andasol. Ĝi estas en la centro de la komarko Hoya de Guadix, je altitudo de 915 msm, sur la norda deklivo de Sierra Nevada, estante la plej grava kerno de loĝantaro de la komarko, kiu estas formata de 32 municipoj. En ĝi troviĝas la sidejo de la jurisdijcia teritorio numero 2a de la provinco kaj de la diocezo Guadix-Baza. En 2015 estis 18 928 loĝantoj, 61 689 en la tuta komarko. La kvartaloj estas tre diferencaj inter si, parte pro la kontinu enmigrado okzinta ĝis la 1990-aj jaroj, elstare la kvartalo de la Ermita Nueva, la Stacio de Guadix, la historia kerno, kie estas la Calle Ancha (Larĝa Strato); la kvartaloj Santiago kaj San Miguel; kaj la tri ĉefaj avenuoj: Mariana Pineda, Buenos Aires kaj Medina Olmos.

Ĝi estis kolonio de la Romia Imperio de la provinco Hispania Tarraconensis, apartenanta al Conventus Carthaginensis, poste sidejo episkopa de la Katolika Eklezio kaj en Al Andalus ĉefurbo de la regno estrita de Abu Abdallah Muhammad "El Zagal", kaj poste la Arkiepiskopo de Toledo, Pedro González de Mendoza, faris la urbon episkopa enklavo kaj sidejo de la povo de la nobela familio Infantado.

Guadix konstituas kernon ricevanto de turismo pro siaj monumentoj, siaj famaj kavodomoj kaj la proksimeco al la provinca ĉefurbo Granado, same kiel al la historia zono konata kiel La Alpujarra. Inter la historiaj konstruaĵoj, la Katedralo estas una de la plej gravaj de la lando, deklarita Havaĵo de Kultura Intereso en 1931, kun la Alkazabo de Guadix, kiu estis deklarita Arta Nacia Monumento tiun saman jaron. Siaflanke, la katedralo montras tri arkitekturajn stilojn kaj havas kelkajn similecojn kun tiuj de Granado kaj Malago.

En la 1050-aj jaroj oni atingis pinton de super 30 000 loĝantoj; poste oni falis ĝi nunaj sub 20 000.

Grava tipa areo estas la kvartalo de la kavodomoj kie piedirante tra montetoj oni vidas nur kamnetubojn elirantaj el la grundo (sube estas la domoj).

Inter gravuloj elstaras la verkisto Pedro Antonio de Alarcón.