Hispana, Kastilia | ||
español, castellano | ||
Hispan-parolantaj ŝtatoj | ||
natura lingvo • lingvo • moderna lingvo • homa lingvo | ||
---|---|---|
Castilic • West Iberian | ||
Parolata en | (vidu sube) | |
Parolantoj | 485 000 000 | |
Denaskaj parolantoj | proksimume 400 milionoj | |
Fremdlingvo / dua lingvo por | inter 60 kaj 100 milionoj | |
Skribo | latina kun kelkaj aldonoj | |
Lingvistika klasifiko | ||
Hindeŭropa lingvaro | ||
Oficiala statuso | ||
Oficiala lingvo en | Argentino Bolivio Ĉilio Kolombio Kostariko Kubo Ekvadoro Salvadoro Hispanio Gvatemalo Ekvatora Gvineo Honduro Meksiko Nikaragvo Panamo Paragvajo Peruo Okcidenta Saharo Dominika Respubliko Urugvajo Venezuelo | |
Reguligita de | Asocio de akademioj de hispana lingvoj (Real Academia Española kaj 21 aliaj) | |
Lingva statuso | 1 sekura | |
Lingvaj kodoj | ||
Lingvaj kodoj | ||
ISO 639-1 | es | |
ISO 639-2 | spa | |
ISO 639-3 | spa | |
SIL | SPN | |
Glottolog | stan1288 | |
Angla nomo | Spanish | |
Franca nomo | espagnol | |
Specimeno | ||
Deklaracio de Homaj Rajtoj, art. 1: Todos los seres humanos nacen libres e iguales en dignidad y derechos y, dotados como están de razón y conciencia, deben comportarse fraternalmente los unos con los otros.
| ||
Vikipedio | ||
La hispana lingvo aŭ kastilia lingvo (hispane español, castellano) estas latinida lingvo origininta en la hispana historia regiono de Kastilio, kaj nuntempe parolata ĉefe en Hispan-Ameriko kaj Hispanio.
La hispana estas oficiala lingvo en Hispanio, Hispanameriko (Argentino, Bolivio, Ĉilio, Domingo, Ekvadoro, Salvadoro, Gvatemalo, Honduro, Kolombio, Kostariko, Kubo, Meksiko, Nikaragvo, Panamo, Paragvajo, Peruo, Puerto-Riko, Urugvajo kaj Venezuelo) kaj Ekvatora Gvineo. Krome, ĝi estas ankaŭ ofte parolata en Okcidenta Saharo, norda Maroko, Andoro, Ĝibraltaro, Trinidado kaj Tobago, Belizo, Kanado, Germanio, Francio kaj Svislando. Laŭ la oficiala usona censo de 2000, 28,1 milionoj da usonanoj parolis la hispanan hejme. En la urbo de Hialeah (Florido), ekz., 92 procentoj de la loĝantaro parolas la hispanan hejme. La hispana estis iam vaste parolata en Filipinoj, sed nun de nur 0,01% de la loĝantaro. La hispana estas unu el la ses oficialaj lingvoj de UNO (kun la ĉina, angla, rusa, araba kaj la franca), kaj ankaŭ oficiala lingvo de la Eŭropa Unio, la Afrika Unio kaj unu el la kvin oficialaj lingvoj de Merkosudo (kun la portugala, gvarania, ajmara kaj la keĉua). Ĝi estas unu el la fontoj de Interlingvao. Ĝi tamen apenaŭ influis Esperanton rekte. Laŭ nombro de denaskaj parolantoj, ĝi estas la plej vaste parolata latinida lingvo, sed laŭ internacieco kaj nombro de dualingvanoj, la franca pli furoras: la franca estas regata kaj studata tra la mondo, sed la hispana, ekster Ameriko, malpli ofte.
La hispana plej similas al la portugala kaj la kataluna: dum la portugala estas la latinida lingvo de okcidenta Iberio, kaj la kataluna tiu de orienta Iberio, la hispana estas tiu de la mezo, precipe de Kastilio, pro kio ĝi nomiĝis origine kaj nuntempe ankoraŭ nomiĝas "kastilia".
Akademio nomata Real Academia Española (Reĝa Akademio Hispana) registras kaj gvidetas la evoluon de la lingvo, celante la interkomprenon de hispanparolantoj tutmonde.
Papiamento kaj la ĉabakana estas kreolaj lingvoj kun hispana influo. La tagaloga ankaŭ estas lingvo tre influita de la hispana.
En la kanaria insulo La Gomera, oni konservas fajfan variaĵon de la loka hispana, nomatan silbo.