Interna milito

Sekvo de la Batalo de Gettysburg, Usona Enlanda Milito, 1863.
Germana artilerio en Malmi, Helsinki, dum la Batalo de Helsinki la 12an de aprilo 1918, dum la Finna Enlanda Milito.
Detruego en Granollers post atako de germana aviadilo la 31an de majo 1938 dum la Hispana Enlanda Milito.

Interna milito (ofte nomata ankaŭ enlanda milito kaj intercivitana milito) estas milito, en kiu la fortoj partoprenantaj en la konflikto apartenas al la sama lando, imperio aŭ (alitipa) politika estaĵo, kaj batalas por alpreni la regadon de la regno. La esprimoj intercivitana milito, civitana militocivila milito ne ĝustas, ĉar ili supozigas, ke la armita konflikto ne enhavas armeojn, kio maloftas aŭ tute ne eblas: civiluloj kiam armiĝas jam ne plu estas civiluloj.

Interna milito estas milito inter fakorganizitaj grupoj ene de la sama ŝtatorespubliko,[1] aŭ, malpli ofte, inter du landoj kreitaj de antaŭe unuiĝinta ŝtato.[2] La celo de unu flanko povas klopodi preni kontrolon de la lando aŭ regiono, por atingi sendependecon por regiono, aŭ por ŝanĝi registarpolitikojn.[1] La esprimo civila milito estas adapto de la tre konata latina esprimo bellum civile kiu kutime rilatis al la diversaj intercivitanaj militoj de la Romia Respubliko en la 1-a jarcento a.K.

Interna milito estas alt-intensa konflikto, ofte implikante kutime armetrupojn, kiu estas eltenita, organizita kaj grandskala. Internaj militoj povas rezultigi nombregojn de viktimoj kaj la konsumo de signifaj resursoj.[3]

Internaj militoj ekde la fino de Dua Mondmilito daŭris averaĝe iom pli ol kvar jarojn, kio estas rimarkinda pliiĝo de la unu-kaj-duonjara averaĝo de la 1900-1944 periodo. Dum la indico de apero de novaj internaj militoj estis relative stabila ekde la mezo de la 19-a jarcento, la kreskanta daŭro de tiuj militoj rezultigis kreskantajn nombrojn da militoj daŭrantajn en ĉiu tempo. Ekzemple, ekzistis ne pli ol kvin internaj militoj survoje samtempe en la unua duono de la 20-a jarcento dum pli ol 20 samtempaj internaj militoj okazis proksime al la fino de la Malvarma Milito antaŭ ol ĝi finiĝis. Ekde 1945, enlandaj militoj rezultigis la mortojn de pli ol 25 milionoj da homoj, same kiel la malvola delokiĝo de milionoj pliaj. Enlandaj militoj krome rezultigis ekonomian kolapson; Somalio, Birmo (Mjanmao), Ugando, Demokratia Respubliko Kongo kaj Angolo estas ekzemploj de landoj kiuj estis konsideritaj kun esperplenaj futuroj antaŭ esti englutitaj en internaj militoj.[4]

  1. 1,0 1,1 James Fearon, "Iraq's Civil War" Arkivigite je 2007-03-17 per la retarkivo Wayback Machine en Foreign Affairs, Marto/Aprilo 2007. Por plia studado pri klasigo de internaj militoj, vidu la sekcion "Formala klasigo".
  2. Nations, Markets, and War: Modern History and the American Civil War | Book Reviews Arkivigite je 2010-01-25 per la retarkivo Wayback Machine, EH.net. "Two nations [ene de Usono] developed because of slavery." Oktobro 2006. Konsultita en julio 2009.
  3. Ann Hironaka, Neverending Wars: The International Community, Weak States, and the Perpetuation of Civil War, Harvard University Press: Cambridge, Mass., 2005, p. 3, ISBN 0-674-01532-0
  4. Hironaka (2005), pp. 1-2, 4-5

Developed by StudentB