Back Al-Quds ACE Jerusalem Afrikaans Jerusalem ALS እየሩሳሌም Amharic Cherusalem AN Ierusalem ANG Jeruselem ANN येरुशलम ANP القدس Arabic ܐܘܪܫܠܡ ARC
| Jerusalemo | |||
| hebree יְרוּשָׁלַיִם, arabe القُدس | |||
| ĉefurbo | |||
 De supre maldekstren
Jerusalema panoramo vidata el Mamilla, la Malnova Urbo kaj la Kupolo de la Roko, soŭko en la Malnova Urbo, Kneset, Muro de lamentadoj, Turo de Davido kaj muroj de la Malnova Urbo | |||
|
|||
| Oficiala nomo: أُورشَلِم القـُدْس | |||
| Moto: La plej sankta urbo en Judismo | |||
| Kromnomoj: Ir ha-Kodesh (Sankta urbo), Bayt al-Maqdis (Domo de Sankteco) | |||
| Lando | Israelo/Palestino (Disputata) | ||
|---|---|---|---|
| Distrikto | Jerusalemo | ||
| Historiaj regionoj | 5
| ||
| Montaro | Judea montaro | ||
| Memorindaĵoj | 5
| ||
| Konstruaĵoj | 5
| ||
| Sekiĝintaj riveroj | Uedoj | ||
| Situo | Jerusalemo | ||
| - alteco | 630 m s. m. | ||
| - koordinatoj | 31° 46′ 45″ N 35° 13′ 25″ O / 31.77917 °N, 35.22361 °O (mapo) | ||
| Plej alta punkto | 826 | ||
| Plej malalta punkto | 606 | ||
| Areo | 125,2 km² (12 520 ha) | ||
| - de metropolo | 652 km² (65 200 ha) | ||
| Loĝantaro | 919 438 (2018) | ||
| - de metropolo | 1 253 900 | ||
| Denseco | 7 343,75 loĝ./km² | ||
| - de metropolo | 1 923 loĝ./km² | ||
| Fondo | - | ||
| - estiĝo | eneolito | ||
| - transiro al urbo | 19-a jarcento antaŭ Kristo | ||
| - kanaana urbo | 14-a jarcento antaŭ Kristo | ||
| Urbestro | Zaki al-Ghul (oriente) Moshe Lion (okcidenta) | ||
| Horzono | IST (UTC+2) | ||
| - somera tempo | ISST (UTC+3) | ||
| Poŝtkodo | |||
| Telefona antaŭkodo | +972 2 | ||
| Loko de Monda heredaĵo de UNESKO | |||
| Nomo | Jerusalemaj remparoj | ||
| Tipo de heredaĵo | kultura heredaĵo | ||
| Jaro | 1981 (#5) | ||
| Numero | 148 | ||
| Regiono | Arabaj ŝtatoj | ||
| Kriterioj | ii, iii, vi | ||
| Antikvaj izraelidoj | Templo de Jerusalemo | ||
  Situo enkadre de Azio
| |||
 Situo de Jerusalemo enkadre de Israelo
| |||
 Mapo de la malnova urbo en de la nova.
| |||
 Vikimedia Komunejo: Jerusalem
| |||
| Retpaĝo: jerusalem.muni.il angle jerusalem.muni.il jerusalem.muni.il arabe | |||
| |||
.jpg)
Jerusalemo (hebree ירושלים, Jeruŝalajim, arabe القـُدْس, Al-Quds "la sankta", oficiale en Israelo أُورشَلِم القـُدْس Urŝalim al-Quds "Jerusalemo la sankta") estas urbo en Mezoriento kaj unu el la plej antikvaj urboj en la mondo. Esperante ĝi estis kelkfoje skribita kiel Jeruzalemo (kun "z" anstataŭ "s").[1]
Israelo pretendas Jerusalemon kiel nedividitan ĉefurbon en la ŝtato de Israelo. Male, Palestino pretendas ĝian orientan flankon. La plimulto de la ŝtatoj agnoskas nek unu nek la alian pretendon kaj lasas la aferon al ambaŭflankaj interkonsentoj. Neniu ŝtato rekonas la tutan Jerusalemon kiel israelan krom Israelo, sed kelkaj rekonas pretendojn de Israelo al Okcidenta Jerusalemo kaj/aŭ de Palestino al Orienta Jerusalemo. Ĉiuj tri grandaj monoteismaj religioj (judismo, kristanismo, islamo) konsideras ĝin kiel "Sanktan urbon", sed tio estas ankaŭ motivo de bataloj pri tiu ĉi urbo. Dum sia longa historio, Jerusalemo estis detruita almenaŭ dufoje, sieĝita 23 fojojn, konkerita kaj rekonkerita 44 fojojn, kaj atakita 52 fojojn.
Jerusalemo etendiĝas en Judea montaro sur limo de marbordoj de Mediteraneo kaj Morta Maro, sur rando de Judea dezerto. La somero en Jerusalemo estas varma kaj seka, la vintro malvarma kaj pluva, kaj de tempo al tempo ankaŭ neĝas.
Laŭ la stato de 2019 en Jerusalemo vivis 936 425 loĝantoj sur areo de 125,42 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 7 466 loĝantoj/km².
- ↑ Zamenhofo mem skribis ĝin en ambaŭ manieroj. Jerusalemo. Reta Vortaro. Arkivita el la originalo je 2021-04-11. Alirita 2021-04-11.