Marie Curie

Honorigoj
Honorigoj	(1921) John Scott-medalo; (1921) Willard Gibbs-premio; (1921) Medalo Benjamin Franklin; (1911) Nobel-premio pri kemio; (1910) Albert-medalo; (1909) Elliott Cresson-medalo; (1907) Actona Premio; (1904) Matteucci-medalo; (1903) Nobel-premio pri fiziko; (1903) Davy-medalo; (1898) Gegner-premio; Cameron Prize of the University of Edinburgh (en) ; honora doktoro de la Jagelona Universitato en Krakovo; Ordeno de Blanka Aglo; Kavaliro de Honora Legio; Honorary Fellow of the Royal Society Te Apārangi (en) ; vd

Postenoj
Postenoj	profesoro vd

**Marie Curie**
Marie Curie
	Nobel-premiito
Persona informo
	Marie Curie; Maria Skłodowska-Curie
Naskonomo	Marya Salomea Skłodowska
Naskiĝo	7-an de novembro 1867; en Varsovio, Kongresa Pollando, Rusia Imperio
Morto	4-an de julio 1934 (66-jaraĝa); en Sancellemoz, Passy
Mortis pro	Naturaj kialoj vd
Mortis per	Aplazia anemio vd
Tombo	Panteono de Parizo (1995–) 48° 50′ 46″ Nordo 2° 20′ 46″ Oriento / 48.846198 °N, 2.3461054 °O (mapo); tombejo Sceaux, Div. 11, allée B, ligne D, n°28 (1934–1995) vd
Religio	agnostikismo vd
Etno	poloj vd
Lingvoj	rusa • pola • franca • germana • angla vd
Loĝloko	Varsovio • Parizo vd
Ŝtataneco	Pollando (1918–1934); Francio (1895–); Rusia Imperio (1867–1918) vd
Alma mater	Universitato de Parizo - fiziko (1891–1893); Gimnazio reĝino Jadviga de Pollando ; Universitato de Parizo - fiziko ; Scienca Fakultato de Parizo ; Fluganta Universitato ; Universitato de Parizo - matematiko (–1894) vd
Subskribo
Familio
Dinastio	Skłodowscy herbu Dołęga vd
Patro	Władysław Skłodowski vd
Patrino	Bronisława Skłodowska (en) vd
Gefratoj	Bronisława Dłuska, Józef Skłodowski kaj Helena Skłodowska-Szaley vd
Edz(in)o	Pierre Curie (1895–1906) vd
Infanoj	Irène Joliot-Curie, Ève Curie vd
Parencoj	Helena Dłuska (fratino nevino); Kazimierz Dłuski (edzo de fratino); Jacques Curie (en) (frato de edzo); Eugène Curie (en) (bopatrio); Sophie-Claire Depouilly (en) (bopatrino); Józef Boguski (kuzo) vd
Profesio
Okupo	fizikisto ; kemiisto ; universitata instruisto vd
Laborkampo	Radioaktiveco, kemio kaj fiziko vd
Doktoreca konsilisto	Gabriel Lippmann vd
Verkado
Verkoj	Treatise on Radioactivity vd
Postenoj
Postenoj	profesoro vd
Honorigoj
Honorigoj	(1921) John Scott-medalo; (1921) Willard Gibbs-premio; (1921) Medalo Benjamin Franklin; (1911) Nobel-premio pri kemio; (1910) Albert-medalo; (1909) Elliott Cresson-medalo; (1907) Actona Premio; (1904) Matteucci-medalo; (1903) Nobel-premio pri fiziko; (1903) Davy-medalo; (1898) Gegner-premio; Cameron Prize of the University of Edinburgh (en) ; honora doktoro de la Jagelona Universitato en Krakovo; Ordeno de Blanka Aglo; Kavaliro de Honora Legio; Honorary Fellow of the Royal Society Te Apārangi (en) ; vd
Membrecoj
Membrecoj	Leopoldina (1932–); Komisio pri Izotopaj Oftecoj kaj Atompezoj (1930–); Internacia Komitato pri Intelekta Kunlaboro (1922–); Akademio Nacia de Medicino (1922–); Amerika Filozofia Societo (1910–); Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj (1910–); Lvova Scienca Societo (1909–); Reĝa Nederlanda Akademio de Artoj kaj Sciencoj ; Peterburga Akademio pri Sciencoj ; Rusia Akademio de Sciencoj ; Reĝa Ĉeĥa Societo pri Sciencoj ; Akademio pri Sciencoj de Sovetunio vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
	v • d • r

Ĉi tiu artikolo temas pri sciencisto pri fiziko kaj kemio. Por fervojstacio rigardu la paĝon Marie-Curie (REM).

Maria Salomea SKŁODOWSKA-CURIE [marja skŭodofska kiri], aŭ mallongnome Marie Curie, esperantigite Mario KURIO (naskiĝis la 7-an de novembro 1867 en Varsovio, mortis la 4-an de julio 1934 en Sancellemoz) estis pola-franca sciencisto pri fiziko kaj kemio, kiu estis pioniro en la studo de radioaktiveco. Ŝi estis la unua virino kiu gajnis la Nobel-premion kaj la unua persono kiu dufoje gajnis tiun premion: en 1903 ŝi gajnis la Nobel-premion pri fiziko (kune kun sia edzo Pierre Curie kaj kun kolega sciencisto Henri Becquerel) pro siaj esploroj pri la fenomeno de radiado, kaj en 1911 ŝi gajnis la Nobel-premion pri Kemio pro malkovro de radiumo kaj polonio, kaj por sia esplorstudado de radiumo.

En la jaro 1891 Curie venis al Parizo por studi natursciencon en la Universitato Sorbono, kie ŝi en 1906 kiel unua virino fariĝis profesoro.

Kune kun sia edzo Pierre Curie Curie esploris "radiantajn" materialojn kaj uzis kiel unua persono en la historio la nocion radioaktiva.^[1] En la jaro 1903 ŝi kune kun sia edzo kaj la franca fizikisto Antoine Henri Becquerel ricevis la Nobel-Premion pri Fiziko. En la jaro 1911 Curie ricevis la Nobel-Premion pri Kemio: pro la malkovro de la kemiaj elementoj radiumo kaj polonio (tiu lasta nomita laŭ ŝia devena lando). Ŝi estas la sola virino, kiu ricevis du Nobel-Premiojn, la sola homo, kiu ricevis du malsam-fakajn sciencajn Nobel-Premiojn kaj unu el nur du homoj, kiuj ricevis du malsam-fakajn Nobel-Premiojn (la alia estas Linus Pauling, kiu ricevis kemian kaj pacan premiojn).

La 4-an de julio 1934 Curie mortis pro leŭkemio (sangokancero), supozeble akirita pro la multjara laboro kun radioaktivaj substancoj. En 1995 ŝi iĝis la unua virino kiu estis entombigita pro siaj propraj meritoj en la Panteono de Parizo.

Malgraŭ siaj sukcesoj Curie devis batali kontraŭ la malamikeco de reakciuloj pro esti virino kaj fremda. Tiel ŝi ne estis akceptita en la Akademion pri Scienco kaj estis atakita per eksterordinara malvolemo de la grupo "Franca Agado", eĉ oni klopodis serĉi judan avon al ŝi por akrigi la polemikon. Curie estis apogata de liberaluloj, feministoj kaj kontraŭklerikaluloj. Ŝi estis la unua virina profesoro en la pariza universitato Sorbono.

↑ "She had given a whole new area of physics its name." "The Genius of Marie Curie: The Woman Who Lit Up the World" ĉe YouTube (a 2013 BBC documentary).

[1] "She had given a whole new area of physics its name." "The Genius of Marie Curie: The Woman Who Lit Up the World" ĉe YouTube (a 2013 BBC documentary).

[1]