Plantoj

Plantoj
Troveblo de fosilioj: Meza-malfrua Ordovicio - ĉi-epoke
Biologia klasado
Domanio: Eŭkariotoj Eukaryota Regno: Plantae Haeckel, 1866
Divizioj
Verdaj algoj Chlorophyta Charophyta Embriofitoj Embryophyte Briofitoj Bryophyte Hepatikoj Marchantiophyta Antocerofitoj Anthocerotophyta Muskoj Bryophyta Vaskulaj plantoj †Rhyniophyta †Zosterophyllophyta Lycopodiophyta †Trimerophytophyta Filikoj Pteridophyta Semplantoj Spermatophyta †Pteridospermatophyta Pinofitoj Pinophyta Cikasoj Cycadophyta Ginkgo Ginkgophyta Gnetoj Gnetophyta Florplantoj Magnoliophyta
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Plantoj
v • d • r

Planto estas kreskaĵo (aŭ vegetaĵo) plurĉela, produktanta nutraĵon per fotosintezo (ĝenerale). Al la plantoj apartenas interalie arboj, herboj, arbustoj, grimpoplantoj, filikoj, muskoj kaj verdaj algoj. Oni konas nun inter 250 000 kaj 300 000 plantajn speciojn. La plantoj estas regno en la domanio de eŭkariotoj. La plantoj estas parto inter la kreskaĵoj.

Plantoj, ankaŭ nomitaj verdaj plantoj (Viridiplantae en la latina), estas multĉelaj eŭkariotoj de la regno Plantae. Ili formas kladon kiu inkludas la florplantojn, pingloarbojn kaj aliajn gimnospermojn, filikojn, likopodiojn, ceratofilojn, hepatikojn, muskojn kaj la verdajn algojn. Plantoj ekskludas la ruĝajn kaj brunalgojn, la fungojn, arĥiojn, bakteriojn kaj bestojn.

Verdaj plantoj havas ĉelajn murojn kun celulozo kaj karakterize akiras la plej grandan parton de sia energio el sunlumo per fotosintezo de primaraj kloroplastoj, derivitaj de endosimbiozo kun cianobakterioj. Iliaj kloroplastoj enhavas klorofilojn a kaj b kiuj donas al ili ilian verdan koloron. Kelkaj plantoj estas parazitaj kaj perdis la kapablon produkti normalajn kvantojn de klorofilo aŭ fotosintezi. Por plantoj estas karakteraj ankaŭ seksa reproduktado, modula kaj nedeterminita kresko, kaj alterno de generacioj, kvankam ankaŭ neseksa reproduktado estas ofta.

Precizajn nombrojn malfacilas determini, sed en 2010, supozeble estas 300-315 mil specioj de plantoj, de kiuj la granda plimulto, proksimume 260-290 mil, estas semplantoj (vidu la tabelon malsupre).^[1] Verdaj plantoj disponigas la plej grandan parton de la molekula oksigeno de la mondo^[2] kaj estas la bazo de la plej multaj el la ekologioj de la tero, precipe surteren. Plantoj kiuj produktas grajnojn, fruktojn kaj legomojn formas la bazan nutrovararon de la homaro, kaj estis malnaturigitaj dum jarmiloj. Plantoj estas utiligitaj kiel ornamaĵoj kaj, ĝis antaŭ nelonge kaj en bonega diverseco, ili funkciis kiel la fonto de la plej multaj medikamentoj kaj drogoj. La scienca studo de plantoj estas konata kiel botaniko, branĉo de biologio.

1. ↑ Numbers of threatened species by major groups of organisms (1996–2010) (PDF). International Union for Conservation of Nature (11a Mar 2010).
2. ↑ (1998) “Primary production of the biosphere: Integrating terrestrial and oceanic components”, Science 281 (5374), p. 237–240. doi:10.1126/science.281.5374.237. Bibkodo:1998Sci...281..237F.