Portugala kolonia imperio

Portugala kolonia imperio
1415 – 20-a de decembro 1999
historia lando • kolonia imperio • imperio sen sunsubiro • kronlando
Geografio Iamaj portugalaj kolonioj
Ĉefurbo:	Lisbono • Rio-de-Ĵanejro • Lisbono
Loĝantaro
Lingvoj:	portugala lingvo
Ŝtat-strukturo
Ŝtat-strukturo:	monarkio • respubliko • absoluta monarkio • konstitucia monarkio • parlamenta respubliko
Monunuo:	escudo
Antaŭaj ŝtatoj: Postsekvaj ŝtatoj: Elstaraj historiaj eventoj Diplomatiaj rilatoj   Partoj Portugala Kaboverdo • Madeira • Kolonia Brazilo • Portugala Barato • Portugala Makao • Portugala Timoro • Portugala Santomeo kaj Princo • Portugala Gvineo • Portugala Angolo • Portugala Mozambiko • Portuguese Malacca • Portuguese Ceylon • Portuguese Nagasaki • Portuguese Gold Coast • Portuguese settlement in Chittagong • Portuguese Oman • Portuguese cistern vd
v • d • r

La portugala kolonia imperio estis la unua vera tutmonda imperio kaj la plej longe ekzistinta kolonia imperio de eŭropa ŝtato. Ĝia historio komenciĝis en 1415 per la konkero de Ceŭto kaj en la Epoko de Malkovroj per la esplorvojaĝoj laŭlonge de la afrika marbordo kaj finiĝis per la redono de la lasta transoceana portugala provinco Makao al la Ĉina Popola Respubliko en 1999.

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Portugalaj malkovroj.

Kiam Vasco da Gama en 1498 malkovris la marvojon al Barato, Portugalujo supreniĝis kiel ĉefa komerca kaj surmara potenco de la 15-a kaj 16-a jarcentoj. La reĝoj el la dinastio Aviso, aparte Manuelo la 1-a (1495–1521), direktis la landon al plej alta florado. Ĝis en la 17-a jarcento Reĝlando Portugalujo akiris koloniojn en Ameriko, Afriko, Arabujo, Barato, Sud-Orienta Azio kaj Ĉinujo.

Portugalujo komence malpli interesiĝis pri la ekposedo de pli grandaj teritorioj. Por sekurigi la komercovojojn de kaj al Barato (1526–1857 Mogola Imperio) kaj elimini konkurencantoj, la portugaloj instalis ĉe la marbordoj de Afriko kaj Arabujo bazojn ("faktoriojn") kaj konkeris urbojn, same kiel je la produktoregionoj de la varoj. La malgranda loĝantaro de Portugalujo ne permesis, ke la lando ekposedis grandajn teritoriojn. Brazilo estis pro la maldensa indiĝena loĝantaro escepto. Pli malfrue alvenis ankoraŭ Angolo kaj Mozambiko kiel laŭ areo pli grandaj kolonioj.

La kadukiĝo de la portugala kolonia imperio komenciĝis jam en la 17-a jarcento: Britujo, Francujo kaj Nederlando ankaŭ komenciĝis etendiĝi al Azio kaj forŝiris de Portugalujo grandparton de ĝiaj aziaj kolonioj.

Portugalujo sukcesis tenis kelkajn el siaj kolonioj iom pli longe ol la aliaj koloniaj imperioj, nome ĝis en la 1970-aj jaroj. Al tio kontribuis la kolonia politiko de la diktatora reĝimo sub Salazar (1889–1970) nome Lusotropikismo. Multaj aliaj kolonioj ŝtatiĝis en 1960 (vidu malkoloniigo, sendependiĝo de Afriko).