Sanskrito Sanskrite: संस्कृतम् | |
antikva lingvo • makrolingvo • lingvo | |
---|---|
Old Indo-Aryan | |
Parolata en | Barato |
Parolantoj | 2 212 |
Denaskaj parolantoj | 14 135 (en 2001) |
Fremdlingvo / dua lingvo por | 190 000 (en 1961) |
Skribo | Nagario |
Oficiala statuso | |
Oficiala lingvo en | Barato |
Lingvaj kodoj | |
Lingvaj kodoj | |
ISO 639-1 | sa |
ISO 639-2 | san |
ISO 639-3 | san |
Glottolog | sans1269 |
Angla nomo | Sanskrit |
Franca nomo | sanskrit |
Sanskrito (sanskrite संस्कृतम् IAST: saṃskṛtam [sə̃skr̩t̪əm], origine saṃskṛtā vāk, "rafinita parolmaniero") estas eble la plej antikva hindeŭropa lingvo ankoraŭ aktive uzata; ĝi apartenas al la hindarjaj lingvoj en la hindirana lingvogrupo de la hindeŭropa lingvofamilio. Iam oni kredis Sanskriton la plej praa el ĉiuj hindeŭropaj lingvoj, sed poste oni trovis ke la hitita, ankaŭ hindeŭropa, estas eĉ pli aĝa. Sanskrito (Samskrta), kiu signifas "pura" aŭ "gramatike ĝusta" lingvo, estas sankta lingvo de pli ol 1 miliardo da homoj (precipe hinduoj kaj mahajanaj budhistoj; aliflanke la kanonaj tekstoj de la teravada budhismo, de la ĝajnismo kaj de la sikismo estas verkitaj en pli junaj lingvoj). Oni taksis, ke hodiaŭ ĝis du milionoj da homoj ĝin parolas kiel duan lingvon, kaj nuntempe oni skribas novan sanskritan literaturon.
Ĝi estas la precipa liturgia lingvo de Hinduismo, filozofa lingvo por Budhismo, Hinduismo kaj Ĝajnismo, kaj literatura lingvo kiu estis en uzo kiel Lingvafrankao en la Hindia kulturzono. Ĝi estas standardigita dialekto de la malnova hindarja lingvo, origininta kiel Veda Sanskrito kaj markante sian lingvan praularon malantaŭen ĝis la pra-hindirana kaj la pra-hindeŭropa.[1] Nuntempe ĝi estis listita kiel unu el la 22 oficiale agnoskitaj naciaj lingvoj de Barato[2], fakte la malplej parolata inter tiuj totale en la lando, kaj estas dua oficiala lingvo de la subŝtato Utarakando.[3] Sanskrito tenas elstaran lokon en Hindeŭropaj studoj.[4]
La korpuso de la Sanskrita literaturo enhavas riĉan tradicion de poezio kaj de teatro same kiel de scienca, teknika, filozofia kaj religiaj tekstoj. Sanskrito plue estas amplekse uzata kiel ceremonia lingvo en hinduismaj religiaj ritaroj kaj Budhismaj praktikoj en la formo de himnoj kaj kantoj. Parolata Sanskrito estis revivigita en kelkaj vilaĝoj kun tradiciaj institucioj, kaj estas klopodoj plibonigi ties popularigon.