Ukrainio

Membro de
	Commonwealth of Independent States Free Trade Area (en) (2012–); Monda Organizaĵo pri Komerco (2008–); Aŭstralia Grupo (2005–); Internacia Disvolviĝa Asocio (2004–); Eŭropa Organizaĵo por la Sekureco de Aera Navigado (2004–); Internacia Centro por Dispozicio de Disputoj pri Investado (2000–); Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj (1998–); Internacia Civildefenda Organizaĵo (1998–); Misilo-Teknologia Regada Reĝimo (1998–); GUAM (1997–); Konsilio de Eŭropo (1995–); Multflanka Investado-Garantia Agentejo (1994–); Internacia Financa Korporacio (1993–); Interpol (1992–); Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo (1992–); Tutmonda Pridogana Organizo (1992–); Organizo por Sekureco kaj Kunlaboro en Eŭropo (1992–); Komunumo de Sendependaj Ŝtatoj (1991–2018); Unesko (1954–); Monda Organizaĵo pri Meteologio (1948–); Universala Poŝta Unio (1947–); Internacia Telekomunika Unio (1947–); Unuiĝintaj Nacioj (1945–); Organizaĵo por Ekonomia Kunlaboro ĉe la Nigra Maro ; Association Trio (en) ; Monda Organizaĵo pri Sano ; Traktato pri Malfermita Ĉielo ; Montenegro–Ukraine Free Trade Area (en) ; Lublin Triangle (en) ; Internacia Hidrografia Organizo ; Grupo pri Teraj Observoj ; Atomkerna Provizanta Grupo vd

	Ukrainio
	Україна
Flago de Ukrainio
Detaloj	Detaloj
	Nacia himno: Ще не вмерла України ні слава, ні воля
	Nacia devizo: Слава Україні! Героям слава!; (Gloro al Ukrainio! Gloro al herooj!)
suverena ŝtato (1991, 1991, 1991, 1991, 1990–); sociala ŝtato ; jurŝtato ; respubliko ; lando ; unueca ŝtato ; teritorio vd
Bazaj informoj
Ĉefurbo	Kievo (koordinatoj: 50° 27′ N 30° 30′ O / 50.450 °N, 30.500 °O (mapo))
Oficiala(j) lingvo(j)	ukraina lingvo
Uzata(j) lingvo(j)	la ukraina (oficiala), la rusa, la krime-tatara, la pola.
Plej ofta(j) religio(j)	ortodoksismo, katolikismo
Areo	603 700 km²;
- % de akvo	7 %
Loĝantaro	46294180 loĝantaro-komento = 1.08.2007 Eraro! Nenombra signifo de nombra parametro! Bonvolu korekti (legu ĉe {{Informkesto lando}} kaj korektu la artikolon) (1-a de januaro 2022)
Loĝdenso	76,9 loĝ./km²
Horzono	+2; UTC+3 (somere)
Interreta domajno	ua
Landokodo	UA
Telefona kodo	380
Plej alta punkto	Hoverla
Plej malalta punkto	Kuyalnik Estuary
Politiko
Politika sistemo	respubliko
Ŝtatestro	Volodimir Zelenskij
Ĉefministro	Denis Ŝmihal
Nacia tago	la 24-a de aŭgusto
Sendependiĝo	la 24-an de aŭgusto 1991 (disde Sovetunio)
Ekonomio
Valuto	ukrainia hrivno (UAH)
MEP	laŭ 2005
– suma	$355,8 mlrd
– pokapa	$7.832
Membro de
	Commonwealth of Independent States Free Trade Area (en) (2012–); Monda Organizaĵo pri Komerco (2008–); Aŭstralia Grupo (2005–); Internacia Disvolviĝa Asocio (2004–); Eŭropa Organizaĵo por la Sekureco de Aera Navigado (2004–); Internacia Centro por Dispozicio de Disputoj pri Investado (2000–); Organizaĵo por la Malpermeso de Kemiaj Armiloj (1998–); Internacia Civildefenda Organizaĵo (1998–); Misilo-Teknologia Regada Reĝimo (1998–); GUAM (1997–); Konsilio de Eŭropo (1995–); Multflanka Investado-Garantia Agentejo (1994–); Internacia Financa Korporacio (1993–); Interpol (1992–); Internacia Banko por Rekonstruo kaj Disvolvigo (1992–); Tutmonda Pridogana Organizo (1992–); Organizo por Sekureco kaj Kunlaboro en Eŭropo (1992–); Komunumo de Sendependaj Ŝtatoj (1991–2018); Unesko (1954–); Monda Organizaĵo pri Meteologio (1948–); Universala Poŝta Unio (1947–); Internacia Telekomunika Unio (1947–); Unuiĝintaj Nacioj (1945–); Organizaĵo por Ekonomia Kunlaboro ĉe la Nigra Maro ; Association Trio (en) ; Monda Organizaĵo pri Sano ; Traktato pri Malfermita Ĉielo ; Montenegro–Ukraine Free Trade Area (en) ; Lublin Triangle (en) ; Internacia Hidrografia Organizo ; Grupo pri Teraj Observoj ; Atomkerna Provizanta Grupo vd
	Esperanto-movado
Landa E-asocio	UkrEA
	v • d • r

Ukrainio aŭ Ukrainujo aŭ Ukrajno^[1]^[2] (ukraine Україна^[3]) estas ŝtato en Orienta Eŭropo. Sude ĝi estas lavata de la Nigra kaj Azova maroj. Oriente, nord-oriente kaj ĝi limas Rusion, norde — Belorusion, okcidente — Pollandon, Slovakion kaj Hungarion, sud-okcidente Ukrainio limas Rumanion kaj Moldavion. La marajn limojn Ukrainio ankaŭ kun Rusio kaj Rumanio. La suma longo de la ŝtat-limoj de Ukrainio estas 6992 km (inter ili 5637 formas la surteran limon, 1056,5 — la limon sur la Nigra Maro, 249,5 — sur la Azova Maro kaj 49 km).

La teritorio de Ukrainio etendiĝas je 1316 km de okcidento al oriento kaj je 893 km de nordo al sudo. La lando troviĝas proksimume inter 52°20' kaj 44°20' de la norda latitudo kaj inter 22°05' kaj 41°15' de la orienta longitudo. La plej norda punkto de Ukrainio troviĝas en la vilaĝo Petrivka de la Ĉernigiva provinco, la plej okcidenta punkto estas la urbo Ĉop (en Transkarpata provinco), la plej orienta punkto estas la vilaĝo Ĉervona Zirka de la Luganska provinco. Foroso ĉe Kabo Sariĉo, estas la plej suda punkto de Ukrainio. La areo de Ukrainio estas 603.628 km — tio estas ĉirkaŭ 5,7 % de la tuta teritorio de Eŭropo; tiel Ukrainio estas la plej granda lando, plene situanta en Eŭropo.

En Ukrainio loĝas ĉirkaŭ 46,3 milionoj da homoj. La ĉefurbo estas la urbo Kievo. La ŝtata lingvo estas la ukraina, la dua granda kaj grava lingvo estas la rusa por multegaj loĝantoj de la lando.^[4] Ukrainio estas membro de Unuiĝintaj Nacioj ekde 1945. La ĉefa ŝtata festo — la Tago de Sendependeco — estas festata la 24-an de aŭgusto.

↑ (eo) Nina Danylyuk, Manieroj por transdoni la ukrainajn lingvokulturemojn en Esperanto-tradukoj, en; La problemo de traduko de la etnaj realaĵoj en la beletraj tekstoj (ppt), 2021
↑ Noto: En HeKo kaj aliaj dokumentoj oni uzas "Ukrajno", por indiki ŝtaton kie loĝas ukrainoj, rusoj, madjaroj kaj aliaj minoritatoj: ili ĉiuj estas ukrajnanoj. "Ukrajno" estas la vorto registrita en PIV fare de Gaston Waringhien (1970), dum la revizio de Duc Goninaz forigis ĝin kaj registris la radikon Ukrain-., En: HeKo 782 5-C, la 27-an de februaro 2022.
↑ Etimologie y (u) signifas ĉe kaj kраїна (krajna venas de kraj kaj signifas limo) signifas lando, do "lando ĉe la limo".
↑ La ukraina laŭ la censo de 2001 je 67,5 % estas la plej grava lingvo en la lando, longe antaŭ la rusa je 29,6 % (fonto, vidu sub la tabelo). Tiuj nombroj ne respondas al la etna proporcio de ukrainoj (77,8%) kaj rusoj (17,3%) en la landa loĝantaro laŭ la sama censo. La diferencon klarigas la fakto, ke 14,8% de etnaj ukrainoj indikis la rusan kaj 3,9% de etnaj rusoj la ukrainan kiel gepatra lingvo, kaj krome ankoraŭ estas pliaj malplimultaj etnoj, el kiuj iuj indikis la rusan aŭ ukrainan kiel unuan lingvon.

[1] (eo) Nina Danylyuk, Manieroj por transdoni la ukrainajn lingvokulturemojn en Esperanto-tradukoj, en; La problemo de traduko de la etnaj realaĵoj en la beletraj tekstoj (ppt), 2021

[2] Noto: En HeKo kaj aliaj dokumentoj oni uzas "Ukrajno", por indiki ŝtaton kie loĝas ukrainoj, rusoj, madjaroj kaj aliaj minoritatoj: ili ĉiuj estas ukrajnanoj. "Ukrajno" estas la vorto registrita en PIV fare de Gaston Waringhien (1970), dum la revizio de Duc Goninaz forigis ĝin kaj registris la radikon Ukrain-., En: HeKo 782 5-C, la 27-an de februaro 2022.

[3] Etimologie y (u) signifas ĉe kaj kраїна (krajna venas de kraj kaj signifas limo) signifas lando, do "lando ĉe la limo".

[4] La ukraina laŭ la censo de 2001 je 67,5 % estas la plej grava lingvo en la lando, longe antaŭ la rusa je 29,6 % (fonto, vidu sub la tabelo). Tiuj nombroj ne respondas al la etna proporcio de ukrainoj (77,8%) kaj rusoj (17,3%) en la landa loĝantaro laŭ la sama censo. La diferencon klarigas la fakto, ke 14,8% de etnaj ukrainoj indikis la rusan kaj 3,9% de etnaj rusoj la ukrainan kiel gepatra lingvo, kaj krome ankoraŭ estas pliaj malplimultaj etnoj, el kiuj iuj indikis la rusan aŭ ukrainan kiel unuan lingvon.

[1]

[2]

[3]

[4]