Urbanizado

Urbanizado ^[1], kiel neologismo, aŭ Urbigo en pli propra Esperanto estas la fizika kreskoprocezo de urbaj areoj kiel rezulto de elkampara migrado kaj eĉ antaŭurba koncentriĝo en grandurbojn, precipe ĉe la plej grandaj. La Unuiĝintaj Nacioj projekciis ke duono de la populacio de la mondo vivos en urbaj areoj ĉe la fino de 2008.^[2] Por 2050 estas antaŭdirite ke 64.1% kaj 85.9% de la evoluiga kaj evoluinta mondo respektive estos urbanizitaj.^[3]

Urbigo estas proksime ligita al modernigo, industriiĝo, kaj la sociologia procezo de raciigo. Urbigo povas priskribi specifan kondiĉon en fiksita tempo, t.e. la proporcion de totala populacio aŭ areo en grandurboj aŭ urboj, aŭ la esprimo povas priskribi la pliiĝon de tiu proporcio dum tempo. Tiel la esprimo urbigo povas reprezenti la nivelon de urba relative al totala populacio, aŭ ĝi povas reprezenti la indicon ĉe kiu la urba proporcio pliiĝas.

Urbigo ne estas simple moderna fenomeno, sed rapida kaj historia transformo de homaj sociaj radikoj sur tutmonda skalo, per kio ĉefe rura kulturo estas rapide anstataŭigita per ĉefe urba kulturo. La lasta grava ŝanĝo en setlejaj padronoj estis la amasiĝo de ĉasistoj-kolektistoj en vilaĝojn antaŭ multaj jarmiloj. Rura kulturo estas karakterizita fare de maletendaj genealogiaj arboj, intimaj rilatoj, kaj komunuma konduto dum urba kulturo estas karakterizita fare de disaj genealogiaj arboj, nekonataj rilatoj, kaj konkurenca konduto. Tiu senprecedenca movado de homoj estas prognozo por daŭri kaj intensigi en la venontaj malmultaj jardekoj, eksplodantaj grandurboj al grandecoj nekomprenebla nur jarcento antaŭe. Efektive, hodiaŭ, en Azio la urbaj aglomeraĵoj de Dako, Karaĉio, Mumbajo, Delhio, Manilo, Seulo kaj Pekino estas proksime al pli ol 20 milionoj da homoj, dum por la Perlorivera Delto, Ŝanhajo - Suzhou kaj Tokio estas prognozo al aliro aŭ superas jam 40 milionojn da homoj ĉiuj ene de la baldaŭa jardeko. Ekster Azio, Meksikurbo, Sao Paulo, Novjorko, Lagoso kaj Kairo rapide alproksimiĝas aŭ enas al pli ol 20 milionoj da homoj jam.

1. ↑ Plena Ilustrita Vortaro 2002 p. 1202
2. ↑ "UN says half the world's population will live in urban areas by end of 2008 (UN diras,ke la duono de la monda loĝantaro vivos en urbaj areoj je fino de 2008).", International Herald Tribune, February 26, 2008.
3. ↑ Urban life: Open-air computers. The Economist (2012-10-27). Alirita 2013-03-20.