1848ko iraultzak

1848ko iraultzak, Herrien Udaberria edo Iraultzen Udaberria ere deitua, iraultza multzoa izan zen, 1848an Europan gertatua.

Aro Garaikidea 1789ko Frantziako Iraultzarekin hasi zela esan daiteke, iraultza hark ekarri zituen aldaketa politiko eta sozialen ondorioz. 1848ko iraultzek, berriz, nabarmen utzi zituzten 1789ko aldaketa sakonek Europako politikan eta gizartean sortutako kontraesanak. Lehenengo iraultzaren ondoren politika-sistema liberala zehaztu zen, eta aldaketa sozial bat gertatu zen, gizataldeak jabegoaren arabera gizartean zuten mailak bereizten zituena. 1848koa, beraz, iraultza molde berri baten sorrera izan zen, gizarte-iraultzaren sorrera alegia; urte hartan egin zen lehenengo ahalegina legearen aurreko berdintasunaren eta aberastasunaren aurreko desberdintasunaren gizartea aldatzeko.

Aro Garaikideko kontraesan horiek 1848an nabarmendu ziren lehenengoz. Frantzian 1848ko iraultzaren bidez gelditu ziren agerian, iraultza hark lanaren munduari buruzko diskurtsu bat erabili baitzuen; eta Britainia Handian, berriz, lanaren munduko mugimendu handi batekin zabaldu zituen, kartismoarekin hain zuzen ere. Horrela hedatu ziren Europan zehar, pixkanaka, sozialismo genero izena hartuko zuten mugimenduen ideologiak.

Baina XIX. mendearen lehen erdialdean, beste arazo bat ere sortu zen Europan: nazioen eta estatuen arteko harremanak. Vienako kongresuak herrialde ahaltsuek eskatzen zuten aginpideen oreka eta segurtasuna erabili zituen nazioaren eta estatuaren arteko tirabirak estaltzeko. 1848-1849 urteetan, ordea, nazioak eta herriak ahaleginak egiten hasi ziren estatuekiko zuten mendekotasun harremana aldatzeko, Italian eta Europa erdialdean eta ekialdean batez ere. Beraz, Metternichen sistemaren kontrako altxamendu bat ere izan zen.