Adolf Hitler

Adolf Hitler
	Irudi gehiago
3. Reichspräsident
; Prusiako Reichsstatthalter
Reich-eko Kantziler
; Weimar Errepublikako Reichstagko kidea
; Alemania Naziko Reichstagko kidea
Bizitza
Jaiotza	Braunau am Inn eta Adolf-Hitler-Geburtshaus (en) , 1889ko apirilaren 20a
Herrialdea	Cisleithania (1889ko apirilaren 20a - 1918ko azaroaren 11); Austria (1918ko azaroaren 12a - 1925eko apirilaren 30a); baliorik ez (1925eko apirilaren 30a - 1932ko otsailaren 25a); Weimarko Errepublika (1932ko otsailaren 25a - 1933ko martxoaren 15a); Hirugarren Reicha (1933ko martxoaren 15a - 1945eko apirilaren 30a)
Bizilekua	Berghof; Führerbunker; Barackenkasernement Oberwiesenfeld (en) ; Hitler's Munich apartment (en) ; Wolfsschanze; Neue Reichskanzlei (en) ; Kransberg Castle (en)
Lehen hizkuntza	alemana
Heriotza	Führerbunker eta Berlin, 1945eko apirilaren 30a (56 urte)
Hobiratze lekua	ezezaguna
Heriotza modua	suizidioa: tiroa buruana
Familia
Aita	Alois Hitler
Ama	Klara Hitler
Ezkontidea(k)	Eva Braun (1945eko apirilaren 29a - 1945eko apirilaren 30a)
Bikotekidea(k)	ikusi Maria Reiter; Eva Braun; Geli Raubal;
Haurrideak	ikusi Ida Hitler; Paula Hitler; Gustav Hitler; Edmund Hitler; Otto Hitler; Alois Hitler, Jr. (en) ; Angela Hitler;
Familia	ikusi Johanna Hiedler (amaldeko ama); Leo Rudolf Raubal (sororal nephew (en) ); Bridget Dowling (ezkonahizpa); William Patrick Stuart-Houston (iloba); Heinz Hitler (iloba); Franziska Braun (amaginarreba); Ilse Braun (ezkonahizpa); Gretl Braun (ezkonahizpa); Therese Schmidt (izeko); Anton Schmidt (izter-lehengusu); Elfriede Hochegger (iloba); Johann Schmidt junior (lehengusu txiki); Johann Schmidt (izter-lehengusu); Maria Koppensteiner (lehengusina propio); Johanna Pölzl (izeko); Eduard Schmidt (izter-lehengusu); Adolf Koppensteiner (lehengusu txiki); Aloisia Veit (lehengusina txiki); Maria Schicklgruber (aitaldeko amona); Josef Veit (lehengusu txiki); Viktoria Veit (lehengusina txiki); Josefa Veit (lehengusina txiki); Johann Schicklgruber (birraitona); Theresia Pfeisinger (birramona); Johann Baptist Pölzl (amaldeko aitona); Martin Hiedler (birraitona); Anna Maria Göschl (birramona); Josepha Schicklgruber (izeba zahar); Peter Raubal (birbiloba); Heiner Hochegger (birbiloba); Hedwig Mickley (ezkonahizpa); Friedrich Braun (aitaginarreba); Martin Heinrich Hammitzsch (koinatu);
Leinua	Hitler family (en)
Hezkuntza
Heziketa	Lambach Abbey (en) ; Bundesrealgymnasium Linz Fadingerstraße (en)
Hizkuntzak	Austrian German (en) ; alemana
Jarduerak
Jarduerak	politikaria, soldadua, margolaria, politika-idazlea, buruzagi militarra eta idazlea
	Parte-hartzailea Aktion T4 (en) ; Holokaustoa ; Municheko Putscha ; Municheko Biltzarra ;
Pisua	72 kilogramo
Altuera	175 zentimetro
Lantokia(k)	Linz; Viena; Munich; Berlin; Berghof; Wolfsschanze eta Führerbunker
Lan nabarmenak	ikusi Mein Kampf;
Jasotako sariak	ikusi Iron Cross 2nd Class (1914ko abenduaren 2a) ; Wound Badge (1918) in Black (1918ko maiatzaren 18a) ; honorary citizen of Sankt Andreasberg (1933ko apirilaren 4a) ; honorary citizen of Goslar (ezezaguna) ; Collar of the Imperial Order of the Red Arrows (1937ko urriaren 1a) ; Golden Party Badge ; Honour Cross of the World War 1914/1918 ; Blood Order ; honorary citizen of Trier ; Time Person of the Year (1938) ; Military Merit Order ; honorary citizen of Coburg ; honorary citizenship : Saarbrücken ; honorary citizenship : Neunkirchen ; Iron Cross 1st Class (1918ko abuztuaren 4a) ; Burdinazko Gurutzea ; Imperial Order of the Yoke and Arrows ; Order of the Elephant ;
Influentziak	Paul Devrient (en) , Georg Ritter von Schönerer (mul) , Karl Lueger, Karl Hermann Wolf (mul) , Leopold Poetsch (en) , Dietrich Eckart (mul) , Max Erwin von Scheubner-Richter (en) , Alfred Rosenberg, Houston Stewart Chamberlain (mul) eta Richard Wagner
Zerbitzu militarra
Adar militarra	Deutsches Heer; Wehrmacht; Bavarian Army (en) ; Infanteria; Reichswehr (en)
Gradua	Gefreiter (en) ; Gefreiter (en)
Parte hartutako gatazkak	Lehen Mundu Gerra; Bigarren Mundu Gerra; First Battle of Ypres (en) ; Fromelleseko gudua; Sommeko gudua; Arrasko gudua (1917); Ypresko hirugarren gudua; Udaberriko Ofentsiba; Marneko lehen gudua; Poloniaren inbasioa; Municheko Putscha
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	ezezaguna; Positive Christianity (en)
Alderdi politikoa	Alemaniar Langileen Alderdia; Alemaniako Langile Alderdi Nazionalsozialista

Adolf Hitler (ahoskatuz: adɔlf ˈhɪtlɐ) (Braunau am Inn, Austria Garaia, Austria-Hungaria, 1889ko apirilaren 20a - Berlin, Hirugarren Reicha, 1945eko apirilaren 30a) austriar jatorriko politikari, militar eta diktadore alemaniarra izan zen, nazionalsozialismo izeneko ideologiaren sortzaile eta bultzatzaile nagusia.^[1] 1933tik Alemaniako kantziler inperiala eta Der Führer-a -buruzagia edo gidaria- 1934tik 1945ean hil zen arte, Alemaniako Langile Alderdi Nazionalsozialista, Alderdi Nazi gisa ezagunagoa, boterera eraman zuen eta erregimen totalitarioa ezarri zuen Hirugarren Reich edo Alemania nazi gisa ezagutzen den aldian.^[2] 1939ko irailaren 1ean Polonia inbaditu zuenean hasi zuen Bigarren Mundu Gerra, eta gizadiaren aurkako krimen gisa gogoratzen den Holokaustoaren erruduntzat jo izan da, 11 milioi pertsona ingururen genozidioa, tartean juduak, ezinduak, homosexualak, Jehovaren lekukoak, sozialistak, komunistak eta ijitoak.^[3]^[4]

Hitler gutxienez bi libururen idazlea izan zen; Mein Kampf -nire borroka- eta Zweites Buch. Lehena, neurri batean, bere autobiografia eta gobernu-programa da, non bere oinarri ideologikoak erakusten dituen, bere ondare historikoa markatuko zutenak. Bigarrenak gehiago sakontzen du lehen liburuan planteatutako idei dagokienez. Bi liburuak filosofia politikokotzat hartzen dira, nahiz eta normalean Hitlerri ez zaion filosofo izendapena ematen, bere oinarri filosofikoak beste filosofo batzuek garatu zituztelako eta ariosofiaren eragina jaso zuelako.^[5]^[6]

↑ (Ingelesez) «Adolf Hitler: Early Years, 1889–1913» encyclopedia.ushmm.org (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).
↑ (Gaztelaniaz) «Alemania 1933: de la democracia a la dictadura» Anne Frank Website (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).
↑ (Gaztelaniaz) «La Segunda Guerra Mundial a profundidad» encyclopedia.ushmm.org (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).
↑ (Gaztelaniaz) «El "holocausto olvidado" perpetrado por los nazis durante la Segunda Guerra Mundial» BBC News Mundo (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).
↑ (Gaztelaniaz) Claros, Luis Fernando Moreno. (2015-02-18). «La filosofía en brazos del nazismo» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).
↑ (Gaztelaniaz) Zurro, Javier. (2014-12-20). «Las mentes que inspiraron a Hitler» elconfidencial.com (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).

[1] (Ingelesez) «Adolf Hitler: Early Years, 1889–1913» encyclopedia.ushmm.org (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).

[2] (Gaztelaniaz) «Alemania 1933: de la democracia a la dictadura» Anne Frank Website (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).

[3] (Gaztelaniaz) «La Segunda Guerra Mundial a profundidad» encyclopedia.ushmm.org (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).

[4] (Gaztelaniaz) «El "holocausto olvidado" perpetrado por los nazis durante la Segunda Guerra Mundial» BBC News Mundo (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).

[5] (Gaztelaniaz) Claros, Luis Fernando Moreno. (2015-02-18). «La filosofía en brazos del nazismo» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).

[6] (Gaztelaniaz) Zurro, Javier. (2014-12-20). «Las mentes que inspiraron a Hitler» elconfidencial.com (Noiz kontsultatua: 2024-10-19).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]