Back Lig Afrikaans Licht ALS ብርሃን Amharic Luz AN ضوء Arabic ܢܘܗܪܐ (ܚܙܝܬܐ) ARC شعا ARY النور ARZ পোহৰ Assamese Lluz AST

Argi

Artikulu hau erradiazio elektromagnetikoari buruzkoa da; beste esanahietarako, ikus «Argia (argipena)».
Prisma batek argiaren deskonposaketa egiten du, dispertsioa deritzon fenomenoaren ondorioz

Argia edo argi ikusgarria giza begiak hauteman dezakeen erradiazio elektromagnetikoa da[1]. Ikus daitekeen argia 400-700 nanometroko (nm) tartean uhin-luzerak dituena da, 750-420 terahertzeko maiztasunei dagozkienak, infragorriaren (uhin-luzera luzeagoekin) eta ultramorearen (uhin-luzera laburragoekin) artean[2][3].

Fisikan, "argi" terminoa edozein uhin-luzeraren erradiazio elektromagnetikoari lotuta egon daiteke, giza begiak ikusteko gai izan ala ez[4][5]. Ildo horretan, gamma izpiak, X izpiak, mikrouhinak eta irrati uhinak ere argia dira. Argiaren propietate nagusiak intentsitatea, hedapen-norabidea, uhin-maiztasun edo -luzeren espektroa eta polarizazioa dira. Hutsean duen abiadura (299792458 m/s) naturaren funtsezko konstanteetako bat da[6]. Erradiazio elektromagnetiko mota guztiak bezala, argi ikusgarria fotoi izeneko masarik gabeko oinarrizko partikulen bidez hedatzen da, eremu elektromagnetikoaren kopuruak adierazten dituztenak, eta uhinak zein partikulak bezala azter daitezke. Argiaren ikerketa, optika bezala ezagutzen dena, fisika modernoaren ikerketa arlo garrantzitsu bat da.

Lurreko argi natural iturri nagusia Eguzkia da. Historikoki, gizakientzako beste argi-iturri garrantzitsu bat sua izan da, antzinako suetatik hasi eta kerosenozko lanpara modernoetaraino. Argi elektrikoaren eta elikatze-sistemen garapenarekin, argiztapen elektrikoak suaren argia ordezkatu du.

  1. ↑ Vocabulaire international de l'ʹeclairage = International lighting vocabulary = Internationales Wörterbuch der Lichttechnik.. Bureau Central de la Commission Electrotechnique Internationale 1987 ISBN 2-8273-0006-0. PMC 60233969. (Noiz kontsultatua: 2023-04-16).
  2. ↑ Pal, G. K.. (2001). Textbook of practical physiology. Orient Longman ISBN 81-250-2021-7. PMC 50302789. (Noiz kontsultatua: 2023-04-16).
  3. ↑ Buser, Pierre A.. (1992). Vision. MIT Press ISBN 0-262-02336-9. PMC 24318938. (Noiz kontsultatua: 2023-04-16).
  4. ↑ Smith, Gregory Hallock. (2006). Camera lenses : from box camera to digital. SPIE Press ISBN 0-8194-6093-1. PMC 62342120. (Noiz kontsultatua: 2023-04-16).
  5. ↑ Narinder Kumar. (2004). Comprehensive physics for class XII.. Laxmi Publications ISBN 81-7008-592-6. PMC 769736979. (Noiz kontsultatua: 2023-04-16).
  6. ↑ (Ingelesez) Uzan, Jean-Philippe; Leclercq, Bénédicte. (2008). The Natural Laws of the Universe. Praxis  doi:10.1007/978-0-387-74081-2. ISBN 978-0-387-73454-5. (Noiz kontsultatua: 2023-04-16).

Developed by StudentB