Banadio

Banadioa
23 Titanioa ← Banadioa → Kromoa
23 V                                                                                                                                                                                                                                           Taula periodikoa
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakia	Banadioa, V, 23
Serie kimikoa	trantsizio-metalak
Taldea, periodoa, orbitala	5, 4, d
Masa atomikoa	50,9415(1) g/mol
Konfigurazio elektronikoa	[Ar] 3d3 4s2
Elektroiak orbitaleko	2, 8, 11,2
Propietate fisikoak
Egoera	solidoa
Dentsitatea	(0 °C, 101,325 kPa) 6,0 g/L
Urtze-puntua	2.183 K (1.910 °C, 3.470 °F)
Irakite-puntua	3.680 K (3.407 °C, 6.165 °F)
Urtze-entalpia	21,5 kJ·mol−1
Irakite-entalpia	459 kJ·mol−1
Bero espezifikoa	(25 °C) 24,89 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k T/K 2.101 2.289 2.523 2.814 3.187 3.679
Propietate atomikoak
Kristal-egitura	kubikoa, aurpegietan zentratua
Oxidazio-zenbakia(k)	5, 4, 3, 2, 1 [1] (oxido anfoterikoa)
Elektronegatibotasuna	1,63 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala	1.a: 650,9 kJ/mol 2.a: 1.414 kJ/mol 3.a: 2.830 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)	135 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)	171 pm
Erradio kobalentea	125 pm
Datu gehiago
Eroankortasun termikoa	(300 K) 30,7
Soinuaren abiadura	4.560 m/s
Isotopo egonkorrenak
Banadioaren isotopoak iso UN Sd-P D DE (MeV) DP 48V Sintetikoa 15,9735 e ε+β+ 4,0123 48Ti 49V Sintetikoa 330 e ε 0,6019 49Ti 50V %0,25 1,5x107 u ε 2,2083 50Ti β- 1,0369 50Cr 51V %99,75 V egonkorra da 28 neutroirekin

Banadioa elementu kimiko bat da, V ikurra eta 23 zenbaki atomikoa dituena. Zenbait mineralen osagai da eta hainbat aleazio sortzeko erabiltzen da. Izaki bizidun gehienetan aurki daitekeen 26 elementuetako bat da. Bere izenaren jatorria mitologia eskandinabiarreko Vanadis jainkosan dago.

Elementu hau Andrés Manuel del Río zientzialari eta naturalistak 1801. urtean aurkitu zuen baina 1805. urtean zientzialari frantses batzuek kromoaren forma ez-purua zela esanda aurkikuntza baztertua izan zen. Beranduago, 1830. urtean Nils Gabriel Sefstrom-ek gaur egun duen izena jarri zion zituen kolore biziengatik eta azkenean, 1867an Sir Henry Enfield Roscoe ingelesak elementu honen forma purua lortu zuen.

Jatorri etimologikoa Vanadis (Freyja) eskandinabiar izenetik dator, non emankortasun, edertasun eta maitasunaren jainkosa den.

Banadioaren sorrera naturala da eta horregatik lurraren azal guztian zehar banatuta dago (gutxi gora-behera 100 mg/kg lurretan). Formaren arabera metal txuria edo grisa izan daiteke, baita hauts txuri distiratsua ere. Egoera puruan biguna eta harikorra da^[1].

1. ↑ (Gaztelaniaz) «Resumen de Salud Pública: Vanadio (Vanadium) | PHS | ATSDR» www.atsdr.cdc.gov (Noiz kontsultatua: 2018-05-02).