Boli

Bolia gai gogorra da, zuri eta opakoa, zenbait ugaztunen hortz eta letaginak eratzen dituena eta eskulangintzan erabilia. Batez ere elefanteen letaginetatik lortzen da, baina beste animalia batzuetatik ere bai: hipopotamoa, mortsa, narbala, kaxalotea eta fakokeroa, esaterako. Batzuetan, mamutaren letaginak ere erabiltzen dira. Egun ez da asko erabiltzen, baina Antzinatetik gai garrantzitsua da tresna eta gauzaki ugari egiteko, hala nola apaindurak, hortz izunak, dominoak, piano giltzak eta billar bolak.

Elefante-boliaren merkataritza auzi handi bihurtu da, herrialde askotan ugaztun handi horren gutxitzea eragin baitu. 1975ean, asiar elefantea galbidean dauden espezieen nazioarteko itunean (Convention on International Trade in Endangered Species) gehitu zen, Lehen Eranskinean^[1], estatu kideen arteko merkataritza eragozten duena. Afrikar elefantea 1990an gehitu zen Lehen Eranskinean. Harrezkero, Afrikako estatu batzuek Bigarren Eranskinera jaistea lortu dute, salgai batzuen merkaturatzea ahalbidetzen duena^{[2][3][4][5][6]}.

Ugaztunen hortzen egitura kimikoa bera da, espeziea edozein dela ere: hortaz, gizakien hortzek eta boliak egitura bera dute.

1. ↑ Appendix One
2. ↑ CITES http://www.cites.org/gallery/species/mammal/asianelephant.html
3. ↑ "To Save An Elephant" by Allan Thornton & Dave Currey, Doubleday 1991 ISBN 0-385-40111-6
4. ↑ Washington Post 2007 http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/02/26/AR2007022600932.html
5. ↑ NPR News 2002 http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=3879214
6. ↑ WWF Wildlife Trade - elephant ivory FAQs http://www.worldwildlife.org/what/globalmarkets/wildlifetrade/faqs-elephant.html