Dislexia | |
---|---|
Deskribapena | |
Mota | Irakurketaren nahasmendua, hizkuntza nahasmendua, ikaskuntzaren nahasmendua eritasuna |
Espezialitatea | Neuropsikologia Pediatria |
Arrazoia(k) | gaixotasun genetiko |
Sintoma(k) | Irakurketaren nahasmendua |
Azterketa medikoa | functional magnetic resonance imaging (en) |
Asoziazio genetikoa | Zerrenda
|
Identifikatzaileak | |
GNS-10-MK | R48.0 |
OMIM | 300509, 600202, 604254, 606616, 606896 eta 608995 |
DiseasesDB | 4016 |
MedlinePlus | 001406 |
eMedicine | 001406 |
MeSH | D004410 |
Disease Ontology ID | DOID:4428 |
Dislexiak etimologikoki hizkuntzaren zailtasuna esan nahi du (grekoko δυσ, zailtasuna, anomalia eta λέξις, hizketa, ahoskuntza). Gaur egun, irakurtzean ager daitekeen arazotzat hartzen da eta ez du arrazoi intelektual, kultural edota emozionalekin inongo zerikusirik: ez zaio interes edo motibazio faltari lotu behar, ezta zentzumen urritasunari ere[1][2][3]. Izaera kognitiboa du eta hizkuntza idatziarekin zerikusia duten ahalbideetan eragina izaten du, ikuste eta entzute kodifikazioan, epe laburreko memorian eta ordena eta sekuentziazio hautematean. Zailtasuna da, baina ez da inondik inora prozesu fonologikoan parte hartzen duten burmuineko atalen disfuntzioa eta ez dago burmuineko lesiorik.
Ikaskuntzaren nahasmendu espezifikoa da, adimen orokorrarekiko independentea baina, hala ere, ikaskuntza akademikoari eta irakurketa-idazketa errendimenduari eragiten die eta, horren ondorioz, ikaskuntza akademiko guztiei. Ohikoa da irakurtzea eta idaztea funtsezkoa duten eskola-sistema eta kultura guztietan. Oinarri neurobiologikoa du, ez psikologikoa. Oraindik ere, ez da maiz diagnostikatzen gizarte aurreratuetan eta dislexia duten ikasle askok beren ikasketak bukatu arren, ez dakite dislexia dutenik. Kalkulu batzuen arabera, biztanleriaren % 10 bati eragiten dio[4][5][6], baina oraindik ere diagnosia egin zaien biztanleen ehunekoa oso txikia da eta diagnosirik gabeko kasu asko daudela uste da. Beste iturri batzuek % 3tik % 15era zabaltzen dute haren prebalentzia[7][8]. Dislexiloek ulermen ona izan lezakete entzuten dituzten testuekin, baina irakurritakoan, ordea, nabarmen eskasagoa dute.
Ikaskuntza-nahasmendurik ohikoena da haurrengan, eta irakurmena eskuratzeko zailtasun esanguratsu eta iraunkorra du ezaugarri, edozein kausa intelektual, kultural eta emozionalekiko independentea izanik. Ustekabean agertzen da adin goiztiarrean, haurra irakurtzen eta idazten hasten denean. Era berean, eskola-porrotaren arrazoi nagusietako bat da.[9]