Back Ekonomie Afrikaans Wirtschaftswissenschaft ALS ሥነ ንዋይ Amharic Economía AN اقتصاد (علم) Arabic ܝܘܠܦܢ ܡܡܫܚܘܬܐ ARC إيكونومي ARY অৰ্থনীতি Assamese Economía AST Экономика AV

Ekonomia

Azoka harreman ekonomikoetarako toki bat da.

Ekonomia (antzinako grezieratik: oikos, «etxe» + nomos, «lege», hau da, «etxeko legea») gizabanakoaren zein gizartearen beharrak asetzeko ondasun eta zerbitzuen ekoizpen, trukaketa, banakuntza eta kontsumo prozesuak eta prozesu hauek eragiten dituzten gizarte harremanak aztertzen dituen gizarte zientzia da[1].

Ekonomia eragile ekonomikoen portaera eta elkarrekintzetan eta ekonomiaren funtzionamenduan zentratzen da. Mikroekonomiak ekonomiaren oinarrizko elementutzat hartzen dena aztertzen du, baita banako agente eta merkatuak, haien arteko elkarrekintzak eta elkarrekintzaren emaitzak ere balio dute. Banako agenteak sar daitezke, adibidez, etxetresnak, enpresak, erosleak eta saltzaileak. Makroekonomiak, berriz, ekonomia sistema gisa aztertzen du, non ekoizpena, kontsumoa, aurrezkia eta inbertsioak elkarreragiten dituzten, eta eragiten dioten faktoreak hauek dira: lanaren, kapitalaren eta lurraren baliabideen enplegua, diru-inflazioa, hazkunde ekonomikoa eta elementu horietan eragina duten politika publikoak.

Ekonomiaren barruko beste bereizketa zabal batzuk dira: ekonomia positiboaren ("Zer den" deskribatuz) eta ekonomia normatiboaren ("Izan beharko lukeena" defendatuz) artekoak[2]; teoria ekonomikoaren eta ekonomia aplikatuaren artekoak; ekonomia arrazionalaren eta portaerazkoaren artekoak; eta ekonomiaren eta ekonomia heterodoxoaren artekoak[3].

Azterketa ekonomikoa gizarte osoan aplika daiteke, besteak beste, negozioak[4], finantzak, zibersegurtasuna[5], osasun-laguntza[6], ingeniaritza[7] eta gobernuak[8]. Hainbat gairi ere aplikatzen zaie: krimenak[9], hezkuntza[10], familia[11], feminismoa[12], zuzenbidea[13], filosofia[14], politika, erlijioa[15], gizarte erakundeak, gerra[16], zientzia[17] eta ingurumena[18].

  1. ↑ R., Krugman, Paul. (2013). Economics. (3rd ed. argitaraldia) Worth Publishers ISBN 1464128731..
  2. ↑ (Ingelesez) Essays in Positive Economics. 2023-03-27 (Noiz kontsultatua: 2023-08-24).
  3. ↑ (Ingelesez) Caplin, Andrew; Schotter, Andrew. (2010-06-25). The Foundations of Positive and Normative Economics: A Handbook. Oxford University Press ISBN 978-0-19-989011-8. (Noiz kontsultatua: 2023-08-24).
  4. ↑ (Ingelesez) «Applied regression analysis for business and economics | WorldCat.org» www.worldcat.org (Noiz kontsultatua: 2023-08-24).
  5. ↑ (Ingelesez) Kianpour, Mazaher; Kowalski, Stewart J.; Øverby, Harald. (2021-01). «Systematically Understanding Cybersecurity Economics: A Survey» Sustainability 13 (24): 13677.  doi:10.3390/su132413677. ISSN 2071-1050. (Noiz kontsultatua: 2023-08-24).
  6. ↑ Tarricone, Rosanna. (2006-06-01). «Cost-of-illness analysis: What room in health economics?» Health Policy 77 (1): 51–63.  doi:10.1016/j.healthpol.2005.07.016. ISSN 0168-8510. (Noiz kontsultatua: 2023-08-24).
  7. ↑ Dharmaraj, E. (2010). Engineering Economics. Mumbai: Himalaya Publishing House. ISBN 978-9350432471. OCLC 1058341272
  8. ↑ (Ingelesez) «FISCAL TIERS : the economics of multi-level government | WorldCat.org» www.worldcat.org (Noiz kontsultatua: 2023-08-24).
  9. ↑ Becker, Gary S (January 1974). "Crime and Punishment: An Economic Approach" (PDF). In Becker, Gary S.; Landes, William M. (eds.). Essays in the Economics of Crime and Punishment. National Bureau of Economic Research. pp. 1–54. ISBN 0-87014-263-1. Archived (PDF) from the original on 13 September 2021. Retrieved 1 July 2022
  10. ↑ (Ingelesez) Hanushek, Eric A.; Woessmann, Ludger. (2007-02). The Role Of Education Quality For Economic Growth. The World Bank  doi:10.1596/1813-9450-4122. (Noiz kontsultatua: 2023-08-24).
  11. ↑ (Ingelesez) Becker, Gary S.. (1991). A Treatise on the Family: Enlarged Edition. Harvard University Press ISBN 978-0-674-90699-0. (Noiz kontsultatua: 2023-08-24).
  12. ↑ (Ingelesez) Nelson, Julie A. (1995-05-01). «Feminism and Economics» Journal of Economic Perspectives 9 (2): 131–148.  doi:10.1257/jep.9.2.131. ISSN 0895-3309. (Noiz kontsultatua: 2023-08-24).
  13. ↑ Posner, Richard A. (2007) [1972]. Economic Analysis of Law (7th ed.). Wolters Kluwer – Aspen Publishers. ISBN 978-0735563544. Retrieved 1 July 2022 Posner, Richard A. (1983). The Economics of Justice. Harvard University Press. ISBN 978-0674235267. Archived from the original on 30 July 2022. Retrieved 1 July 2022
  14. ↑ Smith, Adam (1982) [1759]. Raphael, D. D.; Macfie, A. L. (eds.). The Theory of Moral Sentiments. Indianapolis: Liberty Classics 1976. ISBN 978-0-86597-012-0 Introduction only. Boulding, Kenneth E. (1969). "Economics as a Moral Science" (PDF). American Economic Review. 59 (1): 1–12. JSTOR 1811088. Archived (PDF) from the original on 5 October 2021. Retrieved 1 July 2022. Heilbroner, Robert L. (1999) [1953]. The Worldly Philosophers: The Lives, Times, and Ideas of the Great Economic Thinkers (7th ed.). Touchstone. ISBN 0-684-86214-X. Archived from the original on 30 July 2022. Retrieved 1 July 2022 Sen, Amartya (2009). The Idea of Justice. Harvard University Press. ISBN 978-0674036130
  15. ↑ Iannaccone, Laurence R. (September 1998). "Introduction to the Economics of Religion" (PDF). Journal of Economic Literature. 36 (3): 1465–1495. JSTOR 2564806. Archived (PDF) from the original on 9 February 2020. Retrieved 1 July 2022
  16. ↑ Nordhaus WD (2002). "The Economic Consequences of a War with Iraq" (PDF). In Kaysen C, Miller SE, Malin MB, Nordhaus WD, Steinbruner JD (eds.). War with Iraq: Costs, Consequences, and Alternatives. Cambridge, Massachusetts: American Academy of Arts and Sciences. pp. 51–85. ISBN 978-0-87724-036-5. Archived from the original (PDF) on 2 February 2007. Retrieved 21 October 2007
  17. ↑ (Ingelesez) Diamond, Arthur M.. (2016). «Science, Economics of» The New Palgrave Dictionary of Economics (Palgrave Macmillan UK): 1–9.  doi:10.1057/9780230226203.1491. ISBN 978-1-349-95121-5. (Noiz kontsultatua: 2023-08-24).
  18. ↑ Towards a Green Economy: Pathways to Sustainable Development and Poverty Eradication (PDF) (Report). United Nations Environment Programme. 2011. Archived (PDF) from the original on 26 March 2017. Retrieved 1 July 2022

Developed by StudentB