Indar zentripetu

Artikulu sorta honen partea:
Mekanika klasikoa
${\displaystyle {\boldsymbol {F}}=m{\boldsymbol {a}}}$ Newtonen legeak
Historia Kronologia
Adarrak Aplikatua Dinamika Estatika Zerukoa Zinematika Medio jarraituak Zinetika Estatistikoa
Oinarriak Abiadura Azelerazioa Abiadura-modulua Bulkada D'Alembert-en printzipioa Denbora Energia potentziala zinetikoa Erreferentzia-sistema Erreferentzia-sistema inertziala Erreferentzia-sistema ez-inertziala Espazioa Indar-parea Indarra Inertzia / Inertzia-momentua Lana Lan birtuala Masa Momentua Momentu angeluarra Momentu lineala Potentzia Torkea
Zientzialariak Galileo Huygens Newton Kepler Horrocks Halley Euler d'Alembert Clairaut Lagrange Laplace Hamilton Poisson Daniel Bernoulli Johann Bernoulli Cauchy
Muinekoak Bibrazioa Desplazamendua Erreferentzia-sistema Erreferentzia-sistema inertziala Erreferentzia-sistema ez-inertziala Gorputz zurruna Eulerren ekuazioa Solido zurrunaren mekanika Grabitazio unibertsalaren legea Higidura zuzena Higidura Marruskadura-indarra Newtonen legeak Osziladore harmonikoa Moteltze(Moteltze ratio) Higiduraren ekuazioa Eulerren higiduraren legeak Itxurazko indarra Partikula planarraren higadura-mekanika Abiadura erlatiboa Higidura harmoniko sinple
Biraketa Abiadura angeluarra Abiadura tangentziala Azelerazio angeluarra Biraketa-abiadura Coriolis efektua Desplazamendua Erreferentzia-sistema Higidura zirkular Indar zentripetu Indar zentrifugo Maiztasuna Pendulua
Formulazioak Newtonen legeak Mekanika analitikoa Mekanika Lagrangiar Mekanika Hamiltoniar Mekanika Routhiar Hamilton–Jacobi ekuazioa Appellen higidura-ekuazioa Koopman–von Neumann mekanika
Kategoriak Mekanika klasikoa
i e a

Fisikan, indar zentripetua deritzo higidura kurbatuaren kasuan ibilbidearen kurbadura-zentrorako noranzkoa duen indarraren osagaiari; beste hitz batzuekin esanda, indar zentripetua ibilbide kurbatuaren barruranzko osagai normala da. Indar izenari gehitutako “zentripetu” adjektiboa latinezko “centrum” (zentroa) eta “petere” (-rantz zuzendua) hitzetatik dator, honako kontzeptu hau adierazteko: «zentrorantz hurbilarazteko joera duena», eta egoki lotzen zaio indar zentripetuaren izaerari.

Newtonen bigarren legean oinarrituz ondoriozta daitekeenez, kurbadura-zentroranzko indar zentripetua egitean noranzko horretako azelerazioa sortzen da objektuan, zeinari azelerazio zentripetua deritzon.  

Mekanika newtondarreko terminoak erabiliz, indar zentripetua indar erreala da, jatorri desberdinez sortua izan daitekeena, besteak beste :

• erakarpen grabitatorioaren ondorioz, hala nola planeten higidura eliptikoaren kasuan,
• edo objektuari kanpotik eginiko tentsio-indarraren ondorioz, adibidez, hari mutur batean loturiko objektua hariaren beste mutur finkoaren inguruan biraka jartzean.

Azken adibide honetan, indar zentripeturik ez balego, objektuak ez luke birarik egingo; baina sokak eginiko tentsioari esker, bola biraka arituko da. Horixe da alboko irudiko ezkerraldeko eskeman adierazten dena. Nolanahi ere, haria bat-batean apurtu eta etengo balitz (eskuinaldeko eskeman adierazita dagoen egoeran), une horretatik aurrera gorputzak higidura zuzena izango luke inertziaz, eta ibilbide zuzen hori aurretik ibilbide zirkularraren tangentea izango litzateke etete-uneko posizioan. Hain zuzen, higidura zirkularra kanpotik aztertzen ari den erreferentzia-sistema inertzial batean legokeen behatzaileak azalpen hori emango luke. Ordea, harian finko dagoen erreferentzia-sistema ez-inertzialeko behatzaileak bestelako azalpena emango luke, kontuan izan beharko bailuke sistema horretako indar zentrifugoaren eragina.