Internet | |
---|---|
Interneten mapa, 2005ean | |
Zerbitzuak | |
Nabigazioa | World Wide Web Bilatzaileak Wikiak |
Komunikazioa | Posta elektronikoa Posta elektronikoko zerrendak Txatak CMS Foroak RPV |
Datuak | Zerbitzariak FTP Web ostalariak Sareak P2P Sareak P2M |
Multimedia zerbitzuak | Telefonia VoIP Internet bidezko Telebista eta Irratia Webcam-ak Online jokoak |
Zerbitzu komertzialak | Salerosketa elektronikoa Banku elektronikoa |
Interneteko hizkuntzak | Ingelesa (35,2%), Txinera (13,7%), Gaztelania (9%), Japoniera (8,4%) Alemana (6,9%), Frantsesa (4,2%) |
Erabiltzaileak kontinenteka (2005) | Asia (34%), Europa (29%), Ipar Amerika (23%) |
Internet komunikazio-sare interkonektatuen multzo deszentralizatu bat da. Komunikazio-sareen arteko konexioa TCP/IP protokoloen familiak erabiliz lortzen da, eta horri esker, sare fisiko heterogeneoek mundu mailako sare logiko bakarra osatzen dute. 1969an sortu zen, urruneko konputagailuen artean lehenengo aldiz konexioa egitea lortu zenean. Kaliforniako (Estatu Batuak) hiru unibertsitateko konputagailuen arteko konexio hura ARPANET izenez ezagutzen da.
Internet-en erabilera azkar hazi zen mendebaldeko hemisferioan 1990eko hamarkadaren erdian. Berehala, munduko beste lekuetan ere asko zabaldu zen eta 1995. urteaz geroztik Internet-en erabilera 100 aldiz biderkatu zen; 2015erako munduko biztanleriaren herena hartzen zuen[1][2][3]. Konputagailuen komunikaziorako protokolo desberdinak daude: P2P, bezero-zerbitzari.
Internet-en arrakasta handiena izan duen zerbitzuetako bat World Wide Web (WWW edo Web-a) izan da. Urruneko hipertestu-fitxategiak modu errazean kontsultatzeko aukera ematen duen protokolo multzo bat da. 1990. urtean sortu zen Web-a eta Internet erabiltzen du transmisio-bide moduan.
Baina Web-a ez da Internet erabiltzen duen zerbitzu bakarra. Komunikazio-industria gehienak (telefonia, irratia, telebista, posta,egunkari tradizionalak, etab.) eraldatzen ari dira Interneten eraginez. Horrela sortu dira Internet bidezko telefonia (VoIP), Internet bidezko telebista (IPTV), posta elektronikoa (SMTP), etab. Egunkariak, liburuak eta inprimatutako beste bitarteko batzuk argitaratzeko industriak webguneen teknologiara egokitzen ari dira: blogak, web-kateak, online albiste emaileak, albisteak zabaltzea (NNTP), etab.
Pertsonen komunikatzeko modua ere aldatu eta azkartu ditu Internetek, berehalako mezularitzaren, foroen eta sare sozialen bidez. Informazioa trukatzeko protokoloei esker erraza da fitxategiak transmititzea (FTP), urruneko dispositiboetarako atzipena lortzea (SSH, Telnet), on-line elkarrizketak izatea (IRC), on-line jokoetan aritzea[4][5], etab.
Merkataritza elektronikoa ere izugarri hazi da Internet-i esker, bai enpresa handietan, baita enpresa txiki eta ertainetan ere. Ekintzaile berriei ere aukera berriak eskaini dizkie, Internet bidez norbere produktuak eta zerbitzuak mundu osorentzat ikusgarri eta salgai jartzea erraza gertatzen baita[6].
Garrantzitsua da jakitea Interneta bi alde dituela Agerikoa eta Ikusezina. Alde batetik, Agerikoa, sarea erabiltzen dugunean ikusten duguna da. Beste aldetik Ikusezina, sarean egon arren, ikusgarritasun ezagatik ezkutuan geratzen dena da. Bilaketa-tresnetako emaitzetan (Google-n) ez dena azaltzen, alegia. Informazio hau, datuz osatutako tauletan egituratzen da,eta galdera (query) bidez kaleratzen da, formularioetan bilaketa zehatzak eginez, horregatik ez da agertze bilatzaileetan. Beraz, interesgarria suerta daitekeen hainbat informazio, ez dugu zuzenean jasoko.[7]
:0
izeneko erreferentziarako