Back المشاكل (أيرلندا) Arabic Şimali İrlandiya konflikti Azerbaijani Канфлікт у Паўночнай Ірляндыі BE-X-OLD Конфликт в Северна Ирландия Bulgarian Na Trioblóidí Breton Sjevernoirski sukob BS Conflicte nord-irlandès Catalan Konflikt v Severním Irsku Czech Yr Helyntion Welsh Konflikten i Nordirland Danish
| Ipar Irlandako Gatazka | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Data | 1966–1998[1][2][3][4] | |||
| Lekua | Irlanda, Erresuma Batua | |||
| Emaitza | Ostiral Santuko Hitzarmena | |||
| Gudulariak | ||||
| ||||
| Galerak | ||||
| ||||
Ipar Irlandako gatazka (ingelesez: The Troubles, Northern Ireland conflict edo Conflict in Ireland; irlanderaz: Na Trioblóidí, «Arazoak») 1969. urtetik aurrera Ipar Irlandan izandako gatazka etniko eta nazionalista bat izan zen.[7][8][9][10] Batzuetan, «gerrillazko gerra» bat edo «intentsitate apaleko gerra» bat izan zela esaten da.[11][12][13] Indarkeriazko azken aroa 1960ko hamarkadaren bukaeran hasi zen, eta 1998an Belfasten sinatutako Ostiral Santuko Hitzarmenarekin amaitu zela jotzen da.[3][14][15][16][17] Gatazka gehienbat Ipar Irlandan gertatu zen arren, indarkeria zenbaitetan iritsi zen Irlandako Errepublikara, Ingalaterrara eta Europa kontinentalera ere. Gatazka nagusiki politikoa zen —funtsean, lurraldea Erresuma Batuan mantentzearen aldekoen eta Irlandako Errepublikarekin batzearen aldekoen artean—, gertaera historikoek auspotua.
Erresuma Batuan mantentzearen aldekoen multzoan, Ipar Irlandako unionistak edo leialistak zeuden. Politikarien artean, aipatzekoa da Ian Paisley, DUP alderdikoa. Ideologia bereko indarkeriazko ekintzaileen artean, Michael Stone paramilitarra dugu.
Bigarren multzoan (errepublikarrak), IRA (Provisional Irish Republican Army) talde armatuak 1969an ekin zion borroka armatuari edo ekintza terroristei. Taldekideen artean, Bobby Sands (1954-1981) nabarmendu zen gose-greba eginez hil baitzen kartzelan, sinbolo bihurtuz. 2005etik su-etenean dago IRA. Sinn Féin alderdi politikoa ere errepublikarra da. Hala politikan nola indarkeriazko ekintzetan, buruzagi aipagarrietakoa da Gerry Adams.
- ↑ Frequently Asked Questions - The Northern Ireland Conflict, cain.ulst.ac.uk; accessed 18 May 2017.
- ↑ Arthur Aughey. The Politics of Northern Ireland: Beyond the Belfast Agreement, p. 7; ISBN 978-0-415-32788-6.
- ↑ a b (Ingelesez) «The troubles were over, but the killing continued. Some of the heirs to Ireland's violent traditions refused to give up their inheritance.»
Jack Holland: Hope against History: The Course of Conflict in Northern Ireland. Henry Holt & Company, 1999, p. 221; ISBN 0-8050-6087-1 - ↑ Gordon Gillespie, Historical Dictionary of the Northern Ireland Conflict, p. 250; ISBN 978-0-8108-5583-0.
- ↑ a b c d (Ingelesez) Malcolm Sutton's Index of Deaths from the Conflict in Ireland: Status of person killed. Conflict Archive on the Internet (CAIN).
- ↑ Organizations: U (ikus «Ulster Resistance» atala). Conflict Archive on the Internet (CAIN)
- ↑ (Ingelesez) .
- ↑ ISBN 978-0-631-18349-5..
- ↑ ISBN 978-0-521-45933-4..
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ .
- ↑ Arthur Aughey. The Politics of Northern Ireland: Beyond the Belfast Agreement, p. 7; ISBN 978-0-41532-788-6.
- ↑ Gordon Gillespie. Historical Dictionary of the Northern Ireland Conflict p. 250; ISBN 978-0810855830
- ↑ Marianne Elliot. The Long Road to Peace in Northern Ireland: Peace Lectures from the Institute of Irish Studies at Liverpool University. University of Liverpool Institute of Irish Studies, Liverpool University Press, 2007, pp. 2, 188; ISBN 1-84631-065-2.
- ↑ Michael Goodspeed. When reason fails: Portraits of armies at war: America, Britain, Israel, and the future. Greenwood Publishing Group, 2002, pp. 44, 61; ISBN 0-275-97378-6