Judaismo kontserbadore

Artikulu honek erreferentziak behar ditu. Hemen erreferentzia egiaztagarriak gehituz lagun dezakezu.

Judaismo kontserbadorea edo judaismo masortia egungo judaismoaren adar nagusienetariko bat da, judaismo erreformista eta judaismo ortodoxoarekin batera. Beste bien arteko oreka bilatzen ditu, halakha eta masoret ideien atxikimendua bultzatzen du baina beti ikuspegi moderno batetik, demokrazia eta sionismoa haintzat hartuz, hain zuzen ere. XIX. mendearen erdialdeko Alemanian sortu zen eta jarraitzaile asko ditu Estatu Batuetan.

Masorti judaismoa edo kontserbadorea Alemanian sortu zen XIX. mendearen erdialdean, judaismo erreformistaren aurkako erreakzio gisa, eta azken horren eta judaismo ortodoxoaren arteko sintesi gisa kokatu zen. Bi horiekin batera, judaismo kontserbadorea judaismoaren hiru korronte erlijioso handienetako bat da. Judaismo kontserbadorea Estatu Batuetan instituzionalizatu zen, 1900 urtearen inguruan.

Kontserbadurismoak tradizio eta lege juduarekiko (masoret eta halakha) debozioa aldarrikatzen du, mundu modernora, demokraziara eta sionismora modu ireki eta positiboan hurbilduz.

Judaismo kontserbadorearen printzipioek honako hauek biltzen dituzte:

• "Halakha gure bizitzetarako gida gisa hartzea".
• Fede juduaren printzipioen irakaskuntza ez-fundamentalista.
• Kultura modernoarekiko jarrera positiboa.
• Metodo tradizional-errabinikoak nahiz akademikoak eta kritikoak onartzea, judaismoaren erlijio-testuak aztertzeari dagokionez.

Judaismo kontserbadoreak positibismo historiko judua izenez ezagutzen den eskolan du jatorria. Eskola hori 1850ean garatu zen, Judaismo Erreformistak hartutako jarrera liberalenen aurkako erreakzio gisa. Kontserbatzaile hitzak adierazten zuen korronte kontserbadoreak tradizioa kontserbatzeko asmoa zuela, tradizioa eraberritu edo bertan behera utzi beharrean. Termino horren erabilerak ez du inolako konnotazio politikorik.

Terminoak gonbidatzen dituen nahasteak saihesteko, AEBetan dituen errabinoetako batzuk Ameriketako Estatu Batuek eta Kanadak masorti terminoa erabiltzea proposatzen dute, mugimenduaren Israelgo eta munduko dibisioek hartu duten izena. Hebreeraz masorti hitzak 'tradizionala' esan nahi du.