Juliotar egutegi

Juliotar egutegia[1], erromatar egutegiaren erreforma, Julio Zesar enperadoreak K.a. 46an ezarritako egutegia da, K.a. 45en indarrean sartu zena (709 ab urbe condita). Horregatik haren izena darama. Sosigenes Alexandriakoa astronomoarekin bilera egin ostean erabaki zen. 365 eguneko urte erregularra zen, hamabi hiletan banatua. Lau urtetik behin, bisurteko otsailean egun bat gehitzen zen. Horrela, batez besteko urtearen iraupena 365,25 egun zen. Egutegi gregorianoaren aitzindaria da.

Juliotar egutegia XX. mendea arte indarrean egun zen herrialde batzuetan, egutegi nazional gisa, gregoriano zehatzagoak ordeztu zuen arte. Oraindik ere berbereek erabiltzen dute, bai eta Atos Mendian eta eliza ortodoxo askotan ere.

Hilabeteak (latinez) K.a. 45 baino lehen K.a. 45 ondoren Hilak (euskaraz))
Ianuarius [2] 29 31 Urtarrila
Februarius 28 (bisurtean: 23 edo 24) 28 (bisurtean: 29) Otsaila
Mercedonius/Intercalaris 0 (bisurtean: 27) (ezeztua)
Martius 31 31 Martxoa
Aprilis 29 30 Apirila
Maius 31 31 Maiatza
Iunius[2] 29 30 Ekaina
Quintilis[3] (Iulius) 31 31 Uztaila
Sextilis/Augustus 29 31 Abuztua
September 29 30 Iraila
October 31 31 Urria
November 29 30 Azaroa
December 29 31 Abendua
  1. Juliotar agertzen da Elhuyar hiztegian eta Eskola-liburuetako onomastikaren, gertaera historikoen eta artelanen izenak (Eusko Jaurlaritza). Hala ere, euskarazko zenbait testutan Juliar agertzen da.
  2. a b J letra ez ez asmatu XVI. mendea arte.
  3. Quinctilis ere idazten zen (p.669 The Oxford Companion to the Year.

Developed by StudentB