Kaltzio

Kaltzioa
20 PotasioaKaltzioaEskandioa
   
 
20
Ca
 
               
               
                                   
                                   
                                                               
                                                               
Ezaugarri orokorrak
Izena, ikurra, zenbakiaKaltzioa, Ca, 20
Serie kimikoametal lurralkalinoak
Taldea, periodoa, orbitala2, 4, s
Masa atomikoa40.078(4) g·mol−1 g/mol
Konfigurazio elektronikoaAr 4s2
Elektroiak orbitaleko2, 8, 8, 2
Propietate fisikoak
Egoerasolido
Dentsitatea(0 °C, 101,325 kPa) 1,55 g·cm−3 g/L
Urtze-puntua1.115 K
(842 °C, 1.548 °F)
Irakite-puntua1.757 K
(1.484 °C, 2.703 °F)
Urtze-entalpia8,54 kJ·mol−1
Irakite-entalpia154,7 kJ·mol−1
Bero espezifikoa(25 °C) 25,929 J·mol−1·K−1
Lurrun-presioa
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
T/K 864 956 1.071 1.227 1.443 1.755
Propietate atomikoak
Kristal-egiturakubikoa, aurpegietan zentratua
Oxidazio-zenbakia(k)2, 1 (oxido basiko gogorra)
Elektronegatibotasuna1,00 (Paulingen eskala)
Ionizazio-potentziala1.a: 589,8 kJ/mol
2.a: 1.145,4 kJ/mol
3.a: 4.912,4 kJ/mol
Erradio atomikoa (batezbestekoa)180 pm
Erradio atomikoa (kalkulatua)194 pm
Erradio kobalentea174 pm
Van der Waalsen erradioa140 pm
Isotopo egonkorrenak
Kaltzioaren isotopoak 40Ca, 42Ca, 43Ca, 44Ca, 46Ca eta 48Ca
iso UN Sd-P D DE (MeV) DP

Kaltzioa elementu kimiko bat da, Ca ikurra eta 20 zenbaki atomikoa dituena. Haren masa atomikoa 40.078[1] da. Kaltzioa metal lurralkalino gris biguna da, beraz, metal erreaktiboa da eta airearekin kontaktuan jartzean oxidoak eratzen ditu:

Erreakzioa: 2 Ca(s) + O2(g)  → 2 CaO (s)

Bere propietate fisiko eta kimikoak bere homologo astunen antza dute, estrontzioarenak eta barioarenak alegia.

Kaltzio purua isolatua izan zen 1808an, Humphry Davy-ren eskutik elektrolisiaren bidez bere oxidotik abiatuta, eta horrela, elementuari izena eman zitzaion. Alde batetik,  kaltzio konposatuak oso erabiliak dira industria mailan: kaltzioaren suplementuak eratzeko janari eta farmakoetan, paper industrietan lixiba gisa, zementu eta isolatzaile elektrikoen osagai bezala edota xaboien fabrikazioan. Bestalde, metal hau egoera puruan ez da kasu askotan aplikatzen bere erreaktibitate handia dela eta. Baina kantitate txikietan sarritan erabiltzen da burdingintzan aleazioak egiteko, eta batzuetan kaltzio-gidatzaile aleazio gisa automotore baterietan.

Lurreko lurrazalaren bosgarren elementurik arruntena da. Ezinbestekoa da izaki bizidunentzako, batez ere zelularen fisiologian, eta katioi metaliko arruntena da animalia askotan.

  1. Meija, Juris; Coplen, Tyler B.; Berglund, Michael; Brand, Willi A.; De Bièvre, Paul; Gröning, Manfred; Holden, Norman E.; Irrgeher, Johanna et al.. (2016-01-01). «Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)» Pure and Applied Chemistry 88 (3)  doi:10.1515/pac-2015-0305. ISSN 1365-3075. (Noiz kontsultatua: 2019-04-02).

Developed by StudentB