Back Reino de Navarra AN مملكة نبرة Arabic مملكة ناڤارا ARZ Reinu de Navarra AST Navarra krallığı Azerbaijani ناوار شاهلیغی AZB Каралеўства Навара Byelorussian Кралство Навара Bulgarian Regne de Navarra Catalan Navarrské království Czech
| Nafarroako Erresuma Regnum Navarrae | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1158 – 1789 | |||||||||
| Oinordetzako monarkia | |||||||||
| |||||||||
 Iruñeko Erresuma (laranjaz) 1030ean | |||||||||
| Geografia | |||||||||
| Hiriburua | Iruñea (824-1522) Donapaleu[1] (1522-1789) | ||||||||
| Azalera | 1234–1463: 12.100 km² | ||||||||
| Kultura | |||||||||
| Hizkuntza(k) | euskara, nafar-aragoiera, latina eta gaskoia | ||||||||
| Erlijioa | gehiengo katolikoa gutxiengo juduak, musulman sunitak eta higanotak | ||||||||
| Historia | |||||||||
| Iruñeko Erresumaren ezarpena | 824 | ||||||||
| Nafarroa Garaiaren inbasioa eta konkista | 1522 | ||||||||
| Paueko ediktua | 1620 | ||||||||
| Frantziako Iraultzaht | 1789 | ||||||||
| Nafarroako Foruak Eraldatzeko Legea | 1841 | ||||||||
| |||||||||
.svg)
| Euskal Herriko historia |
|---|
 |
Nafarroako Erresuma (latinez: Regnum Navarrae, gaztelaniaz: Reino de Navarra, frantsesez: Royaume de Navarre) Euskal Herriko egitura politiko independentea izan zen, IX. mendean sortu eta, formalki, XIX. mendera arte iraun zuena. Hasierako garaian Iruñeko Erresuma izena hartu zuen, hiri hartatik hasi baitzen hedatzen.
“Nafar” hitza VIII. mendearen amaieran agertu zen lehenengoz, frankoen agirietan. IX. mendean, Iruñeko Erresuma sortu zen. Hedadurarik handiena Antso III.a errege zela lortu zuen, egungo Euskal Herriko lurralde guztiak batzeaz gain, mendebalderantz eta Ebro ibaitik hegoalderantz ere zabaldu baitzen. XII. mendetik aurrera, lurraldeak galduz joan zen.
1512tik aurrera, Nafarroa Garaia Gaztelako Erresumaren mende geratu zen, eta 1620an Frantziako Koroak Nafarroa Beherea, Biarnorekin batera, Frantziako Erresumari lotu zion. Erresuma izena 1789. urtean galdu zuen Nafarroa Behereak, Frantziako Iraultzarekin batera, eta 1841ean, berriz, Nafarroa Garaiak, Lehen Karlistaldia amaitu ondoren eta Foruak Eraldatzeko Legearen bidez.
- ↑ (Frantsesez) Dr. Pierre L. Thillaud «Les maladies et la médecine en Pays Basque Nord: à la fin de l'Ancien Régime (1690-1789)», Librairie Droz, S.A., Genova, 67. orrialdea, 1983