Sinesmen

Sinismen edo uste bat jarrera subjektibo bat da, proposamen bat benetakoa dela edo gauzen egoera bat kasua dela dioena. Jarrera subjektiboa egoera mental bat da, zerbaiti buruzko jarrera, argudio edo iritzi bat duena. Epistemologian, filosofoek "sinesmen" hitza erabiltzen dute munduaren gaineko jarrerez hitz egiteko, benetakoak edo faltsuak izan daitezkeenak. Zerbait sinestea egiazkotzat hartzea da; adibidez, elurra zuria dela sinestea "elurra zuria da" proposamenaren egia onartzearekin konpara daiteke. Hala ere, uste bat izateak ez du introspekzio aktiborik behar. Adibidez, gutxi dira eguzkia bihar aterako den edo ez arretaz planteatzen dutenak; hala izango dela onartzen dute, besterik gabe. Gainera, sinesmenek ez dute zertan burutsuak izan (adibidez, "elurra zuria da" aktiboki pentsatzen duen pertsona bat), baizik eta jarrerakoak izan daitezke (adibidez, elurraren koloreaz galdetzen bazaio, "elurra zuria da" esaten duen pertsona bat)^[1].

Filosofo garaikideak hainbat modutan saiatu dira sinesteak deskribatzen: mundua nolakoa izan litekeen irudikatzeko modu gisa (Jerry Fodor), zenbait gauza egiazkoak balira bezala jokatu beharreko xedapen gisa (Roderick Chisholm), norbaiten ekintzei zentzua emateko interpretazio-eskema gisa (Daniel Dennett eta Donald Davidson) edo funtzio jakin bat betetzen duten estatu mental gisa (Hilary Putnam). Badira, halaber, gure sineste kontzeptua sakon aztertzen saiatu direnak, hala nola sinestearen baztertzaileak, esaten baitute ez dagoela inolako fenomenorik gure sineste kontzeptu psikologiko herrikoiarekin bat datorrenik mundu naturalean (Paul Churchland), eta epistemologo formalak, sinesmen bikoitzaren kontzeptua ("edo sinetsi edo ez sinetsi") ordezkatu nahi dutenak, sinesgarritasun kontzeptu permisiboagoaren eta "sinesgarritasun osoaren" ordez^[1][2].

Sinesmenak eztabaida filosofiko garrantzitsuen xede dira. Hona hemen adibide aipagarri batzuk: "Zein da gure sinesmenak berrikusteko modu arrazionala froga mota desberdinak aurkezten zaizkigunean?", "Gure sinesmenen edukia guztiz zehaztuta al dago gure adimen-estatuek, edo gertaera garrantzitsuak gure sinesmenekin erlazionatuta daude (adibidez, Uste dut eskuan baso bat ur dudala, ura ${\displaystyle {\ce {H2O}}}$ delako gertaera ez-mentala uste horren edukiaren parte da? ", "Noraino dira gure sinismenak pintzel finekoak edo brotxa lodikoak?", eta "Sineste bat hizkuntzan adierazteko modukoa izan behar du, ala hizkuntzaz kanpoko sinesmenak daude? "^[1].

1. ↑ ^{a b c} Schwitzgebel, Eric. (2021). Zalta, Edward N. ed. «Belief» The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Metaphysics Research Lab, Stanford University) (Noiz kontsultatua: 2023-07-04).
2. ↑ Genin, Konstantin; Huber, Franz. (2022). Zalta, Edward N. ed. «Formal Representations of Belief» The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Metaphysics Research Lab, Stanford University) (Noiz kontsultatua: 2023-07-04).