Stanford Unibertsitatea

Stanford Unibertsitatea
Die Luft der Freiheit weht
Datuak
Izen ofiziala	Leland Stanford Junior University eta Stanford University
Mota	unibertsitate pribatua, ikerketa-unibertsitatea, irabazi-asmorik gabeko hezkuntza-erakunde pribatua eta sarbide irekiko argitaletxea
Jarduera sektorea	Goi hezkuntza
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Jarduera
Kidetza	ORCID, Digital Library Federation (en) , Pacific-12 Conference, World Wide Web Consortium, Consortium of Social Science Associations (en) , Dryad (en) , Orbital Reef University Advisory Council (en) , Association of American Universities (en) , Association of American Colleges and Universities (mul) , American Council on Education (en) , Higher Education Leadership Initiative for Open Scholarship (en) , Coalition for Networked Information, Center for Research Libraries (en) eta Coalition of Urban and Metropolitan Universities (en)
Kide kopurua	2.219 (2018)
Eskumendekoak	Stanford Humanities Center, Stanford University (en) , Stanford University Mechanical Engineering Department (en) , Center for Integrated Facility Engineering, Stanford University (en) , Brown Institute for Media Innovation (en) , Stanford University School of Medicine (en) , Max Planck Center for Visual Computing and Communication (en) , Stanford Cancer Institute (en) , Frydman Lab (en) , Stanford Literary Lab (en) , Stanford University School of Humanities and Sciences (en) , Stanford University Libraries (en) , Stanford University School of Engineering (en) , Hoover Institution (en) , Stanford Transportation (en) , Center for International Security and Cooperation (en) , Stanford Recreation & Wellness (en) , Stanford University Centers and Institutes (en) , Stanford Doerr School of Sustainability (en) , Center for Advanced Study in the Behavioral Sciences (en) , Stanford Office of Religious & Spiritual Life (en) , Hasso Plattner Institute of Design (en) eta Center for Spatial and Textual Analysis (en)
Enplegatuak	16.673 (2020ko iraila)
Erabilitako hizkuntza	ingeles
Ikasle-kopurua	17.246 (2021)
Onarpen-tasa	0,05
Agintea
Lehendakaria	Marc Tessier-Lavigne (en)
Egoitza nagusi (2019–)	Stanford 37°25′42″N 122°10′08″W / 37.42822931°N 122.16885761°W / 37.42822931; -122.16885761
Osatuta	Hoover Institution (en) Hoover Institution Library and Archives (en)
Zeren jabe	Stanford Stadium (en) , Stanford Cardinal (en) , Stanford Research Park (en) , Frenchman's Tower (en) , KZSU (en) , Klein Field at Sunken Diamond (en) , Maples Pavilion (en) , Stanford Field (en) eta Taube Tennis Center (en)
Ekonomia
Aurrekontua	54.746.302 $ (2018)
Aktiboak	49.933.606.000 $ (2020ko ekainaren 30a)
Historia
Sorrera	1885 1891ko urriaren 1a
Sortzailea	Leland Stanford Jane Stanford
webgune ofiziala

Stanford Unibertsitatea (ingelesez: Stanford University, izen osoa, Leland Stanford Junior University)^[1] Kaliforniako Palo Alto udalerrian kokatuta dagoen ikerkuntzako unibertsitate pribatua da. 1885ean sortu zuen Leland Stanford trenbideen enpresaburu  magnateak, Kaliforniako zortzigarren gobernadore eta orduko senatari zenak haren emazte Janekin, haien seme bakarraren oroimenez, Leland Jr.^[2] 2000z geroztik eta 2017 arte, Stanford Unibertsitateko errektorea euskal jatorriko John Etchemendy izan zen.

Unibertsitateak 1891n onartu zituen bere lehen ikasleak, hezkidetza eta akonfesionaltasuneko erakunde gisa ireki zenean.^[3] 1893an Leland hil ondoren, eta 1906ko San Frantziskoko lurrikarak campusaren zati handi bat kaltetuta, ekonomikoki larri aritu zen. Bigarren Mundu Gerraren ostean, Frederick Terman unibertsitateko errektoreak kultura ekintzailea sustatu zuen tokiko industria autosufiziente bat eraikitzeko (gero Silicon Valley izango zena). 1951n, Stanford Ikerketa Parkea Palo Alton ezarri zen, munduko lehen unibertsitate ikerketa parkea bilakatuz. 2021ean, unibertsitateak 2,288 irakasle, goi mailako bekadun, ikerketa zentroetako bekadun eta medikuntza fakultateko irakasle zituen.^[4]

Unibertsitatea zazpi ikasketa fakultateen inguruan antolatzen da 3,310 hektareako kanpusean, AEBko handienetako bat. Hoover Instituzioa politika publikoen think tank-a dago bertan, eta unibertsitatea "R1: Doktorego Unibertsitateak – Ikerketa-jarduera oso altua" dutenen artean dago sailkatuta.^[5] Ikasleak unibertsitateko 36 kirol arloetan lehiatzen dira, eta Stanford Atlantikoko Kosta Konferentziako (ACC) zortzi erakunde pribatuetako bat da, eta NCAA taldekako 131 txapelketa irabazi ditu. NACDA Zuzendarien Kopa eman zioten 25 urtez jarraian, 1994an hasita. Ikasleek eta ikasle ohiek 302 domina irabazi dituzte olinpiadetan (153 urre barne).^[6]

Unibertsitateak 74 milioidunekin loturak ditu,^[7] bertatik 58 Nobel saridun atera dira, 33 MacArthur kide, 29 Turing saridun, 7 Wolf Foundation saridun, Estatu Batuetako Auzitegi Goreneko 2 epaile, eta 4 Pulitzer saridun. Halaber, hainbat ikasle ohi Fulbright bekadun izan dira, Marshall bekadun, Gates Cambridge bekadun, Rhodes bekadun eta Estatu Batuetako Kongresuko kide.^[8]

1. ↑ (Ingelesez) "'Return of Organization Exempt from Income Tax – 2013' (IRS Form 990)" (PDF).. foundationcenter.org. 990s.foundationcenter.org..
2. ↑ (Ingelesez) "History: Stanford University". Stanford University.
3. ↑ (Ingelesez) "Chapter 1: The University and the Faculty". Faculty Handbook. Stanford University..
4. ↑ (Ingelesez) Luger, Michael I.; Goldstein, Harvey A.. (1991). Technology in the Garden: Research Parks and Regional Economic Development.. Chapel Hill: University of North Carolina Press., 122 or. ISBN ISBN 9780807843451..
5. ↑ (Ingelesez) "Carnegie Classifications—Stanford University".. Carnegie Foundation for the Advancement of Teaching..
6. ↑ (Ingelesez) "Stanford Facts". Stanford University.
7. ↑ (Ingelesez) Elkins, Kathleen. (2018). "More billionaires went to Harvard than to Stanford, MIT and Yale combined".. cnbc..
8. ↑ (Ingelesez) "Top Producers". us.fulbrightonline.org..