Back Hen Wlad Fy Nhadau AN Гімн Валіі BE-X-OLD Hen Wlad fy Nhadau Breton Hen Wlad Fy Nhadau Czech Hen Wlad fy Nhadau Welsh Hen Wlad Fy Nhadau German Hen Wlad Fy Nhadau Greek Hen Wlad Fy Nhadau English Hen Wlad Fy Nhadau Esperanto Hen Wlad Fy Nhadau Spanish
.jpg)  | |
| Foirm cheoil | amhrán náisiúnta |
|---|---|
| Sámpla ceoil | |
| Tonúlacht | mórghléas E-maol |
| Cumadóir | Iago ap Ieuan |
| Leabhrógaí | Evan James |
| Liriceoir | Evan James |
| Teanga an tsaothair nó an ainm | an Bhreatnais |
| Dáta a bunaíodh | Eanáir 1856 |
| Céadléiriú | |
 | |
Amhrán náisiúnta na Breataine Bige is ea Hen Wlad fy Nhadau (Gaeilge: Seantír m'aithreacha) . Ba é Ieuan ap Iago nó Evan James (1809-1878) a scríobh na focail, agus chum a mhac Iago ap Ieuan nó James James (1833-1902) an fonn i mí Eanáir 1856. Bhí an bheirt ina gcónaí i Pontypridd. Fíodóir agus file ab ea an mac, agus ba chruitire é an t-athair.
Is cosúil gur scríobhadh na liricí mar fhreagra ar chuireadh ón bhfile a fuair sé óna dheartháir teacht isteach leis sna Stáit Aontaithe, áit a raibh an oiread sin Breatnaigh na linne ag lorg domhan níos fearr, agus gur dearbhú sé san amhrán go bhfuil áit bhreithe an fhile (is é sin ‘Hen Wlad fy Nhadau’) maith go leor dó. Tugadh ‘Glan Rhondda’ air, mar is ar bhruach na habhann, de réir an tseanchais, a tháinig an fonn go meon an chumadóra.‘
Sheinn amhránaí áitiúil, Elizabeth John, an t-amhrán, nó ‘Glan Rhondda’ mar a tugadh air ag an am sin, den chéad uair sa bheistríi i Chapel Tabor, Maesteg i mí Eanáir nó Feabhra 1856. Cuireadh an t-amhrán i gcló i bhfoirm bailéad, agus tháinig an-tóir ar an amhrán ar fud an cheantair. Bhain sé clú agus cáil amach ag Eisteddfod Llangollen, 1858, tar éis do Llewelyn Alaw (Thomas David Llewelyn) (1828–79) o Aberdâr comórtas a bhuachan a bhí ag iarraidh cnuasach foinn Bhreatnaise neamhfhoilsith. Mar sin féin, níor cuireadh na liricí i leith Ieuan agus Iago.
Mhéadaigh an tóir a bhí ar an amhrán tar éis Eisteddfod Llangollen, sa bhliain 1858. Bhuaigh Thomas Llewelyn as Aberdâr comórtas do chnuasach neamhfhoilsithe d’fhoinn Bhreatnaise le cnuasach a chuimsigh “Glan Rhondda”. D’iarr moltóir an chomórtais, “Owain Alaw” (1821–83) cead “Glan Rhondda” a chur san áireamh ina fhoilseachán, Gems of Welsh Melody (1860–64). Thug an t-imleabhar seo an teideal is cáiliúla ar "Glan Rhondda", "Hen Wlad Fy Nhadau", agus díoladh i gcainníochtaí móra é agus chinntigh go raibh an-tóir ar an amhrán ar fud na Breataine Bige ar fad.