Fidxi

Fidxi

Republic of Fiji (en) Matanitu Tugalala o Viti (fj) Fidźi Ganaradźja (hif) Viti (fj)
Bandeira Brasón
Himno	Meda dau doka
Lema	«Rerevaka na Kalou ka Doka na Tui» «Fear God and honour the Queen» «Бой се от Бога, почитай кралицата» «Ble mae Hapusrwydd yn eich Canfod»
Localización
18°S 178°L / -18, 178
Capital	Suva
Contén a división administrativa	División Central, Fidxi División Norte División Occidental División Oriental, Fidxi Rotuma
Poboación
Poboación	905.502 (2017) (49,55 hab./km²)
Lingua oficial	lingua inglesa Lingua fidxiana Hindi de Fidxi
Xeografía
Parte de	Melanesia lista negra dos paraísos fiscais da Unión Europea (2019–)
Superficie	18.274 km²
Punto máis alto	Monte Tomanivi (1.324 m)
Punto máis baixo	Océano Pacífico (0 m)
Comparte fronteira con	Illas Salomón
Datos históricos
Precedido por	Dominio de Fidxi
Creación	1970
Organización política
• Presidente	Wiliame Katonivere (2021–)
• Primeiro ministro	Sitiveni Rabuka (2022–)
Órgano lexislativo	Parlamento de Fidxi , (Escano: 51)
Membro de	Organización Mundial da Saúde Organización Hidrográfica Internacional Grupo de Estados de África, Caribe e Pacífico ../... 23+
PIB nominal	4.296.235.428 $ (2021)
Moeda	Dólar fidxiano
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+12:00 Pacific/Fiji (en)
Dominio de primeiro nivel	.fj
Prefixo telefónico	+679
Teléfono de emerxencia	Emergência 000 (pt) , 911 e 919 (pt)
Código de país	FJ
Sitio web	fiji.gov.fj…

Fidxi^[1][2] (ⁱ/ˈfiːdʒi/ en inglés: Fiji; en fidxiano: Matanitu ko Viti; en hindustano: फ़िजी, فِجی,^[3]), oficialmente a República de Fidxi,^[4] é un país insular en Melanesia, parte de Oceanía no sur do océano Pacífico. Atópase a uns 20000 km. ao nordés de Nova Zelandia. Fidxi está formado por un arquipélago de máis de 330 illas, das cales unhas 110 están habitadas permanentemente, e máis de 500 illotes, o que supón unha superficie total duns 18.300 km². O grupo de illas máis periférico é Ono-i-Lau. Aproximadamente o 87% da poboación total de 924.610 habitantes vive nas dúas illas principais, Viti Levu e Vanua Levu. Cerca de tres cuartas partes dos fidxiáns viven nas costas de Viti Levu: ben na cidade capital de Suva ou en centros urbanos máis pequenos como Nadi, onde o turismo é a principal industria local, ou en Lautoka, onde a industria da cana de azucre é dominante. O interior de Viti Levu está pouco habitado debido ao seu terreo.^[5]

A maioría das illas de Fidxi formáronse pola actividade volcánica que comezou hai uns 150  millóns de anos. Algunha actividade xeotérmica aínda ocorre hoxe nas illas de Vanua Levu e Taveuni.^[6] Os sistemas xeotérmicos de Viti Levu son de orixe non volcánica e teñen descargas superficiais de baixa temperatura (entre aproximadamente 35 º e 60 °C).

Os humanos viven en Fidxi desde o segundo milenio antes de Cristo, primeiro os austronesios e máis tarde os melanesios, con algunhas influencias polinesias. Os europeos visitaron Fidxi por primeira vez no século XVII.^[7] En 1874, despois dun breve período no que Fidxi era un reino independente, os británicos estableceron a colonia de Fidxi. Fidxi funcionou como colonia da Coroa ata 1970, cando se independizou e pasou a ser coñecida como Dominio de Fidxi. En 1987, tras unha serie de golpes de estado, o goberno militar que tomara o poder declarouno república. Nun golpe de estado de 2006, o comodoro Frank Bainimarama tomou o poder. En 2009, o Tribunal Superior de Fidxi determinou que o liderado militar era ilegal. Nese momento, o Presidente "Ratu" Josefa Iloilo, a quen os militares mantiveran como xefe de estado nominal, derogou formalmente a Constitución de 1997 e volveu nomear a Bainimarama como primeiro ministro. Máis tarde, en 2009, "Ratu" Epeli Nailatikau sucedeu a Iloilo como presidente.^[8] O 17 de setembro de 2014, despois de anos de atrasos, tiveron lugar unhas eleccións democráticas. O partido FijiFirst de Bainimarama obtivo o 59,2% dos votos, e os observadores internacionais consideraron que as eleccións eran cribles.^[9]

Fidxi ten unha das economías máis desenvolvidas do Pacífico^[10] polos seus abundantes recursos forestais, minerais e pesqueiros. A moeda é o dólar fidxiano, sendo as principais fontes de divisas a industria turística, as remesas dos fidxiáns que traballan no estranxeiro, as exportacións de auga embotellada e a cana de azucre. O Ministerio de Goberno Local e Desenvolvemento Urbano supervisa o goberno local de Fidxi, que toma a forma de concellos de cidades e vilas.^[11]

1. ↑ Benigno Fernández Salgado, ed. (2004). Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega. Editorial Galaxia. p. 1304. ISBN 9788482887524. 
2. ↑ Anaír Rodríguez Rodríguez, Montserrat Davila Ventura. Lingua galega: dúbidas lingüísticas (PDF). Área de Normalización Lingüística da Universidade de Vigo. p. 115. ISBN 84-8158-266-2. 
3. ↑ Deverson, Tony; Kennedy, Graeme, eds. (2005). "Fiji". The New Zealand Oxford Dictionary. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-558451-6. doi:10.1093/acref/9780195584516.001.0001. Consultado o 18 de febreiro de 2022. 
4. ↑ En febreiro de 2011, a oficina do primeiro ministro emitiu un comunicado dicindo que o nome do estado cambiou oficialmente de República das Illas Fiji a "República de Fidxi" e que o nome escrito na constitución de 1997 era agora nulo (a constitución está suspendida desde abril de 2009). Compare: "Country is now officially called Republic of Fiji". Fijivillage.com. 3 de febreiro de 2011. Arquivado dende o orixinal o 22 de xuño de 2016. Consultado o 22 de xuño de 2016. The country is now officially called Republic of Fiji.
   O Secretario permanente da Oficina do Primeiro Ministro, o coronel Pio Tikoduadua dixo que o nome, República das Illas Fidxi, tal e como se indica na constitución de 1997 xa non é aplicable. 
5. ↑ "Fiji: People". United States of America State department. 28 de xuño de 2010. Arquivado dende o orixinal o 22 de xaneiro de 2017. Consultado o 15 de setembro de 2010. 
6. ↑ "Fiji Geography". fijidiscovery.com. 2005. Arquivado dende o orixinal o 23 de febreiro de 2011. Consultado o 15 de setembro de 2010. 
7. ↑ "Fiji: History". infoplease.com. 2005. Arquivado dende o orixinal o 31 de agosto de 2010. Consultado o 15 de setembro de 2010. 
8. ↑ "Fiji's president takes over power". BBC. 10 de abril de 2009. Arquivado dende o orixinal o 13 de abril de 2009. Consultado o 15 de setembro de 2010. 
9. ↑ Perry, Nick; Pita, Ligaiula (29 de setembro de 2014). "Int'l monitors endorse Fiji election as credible". Associated Press. Arquivado dende o orixinal o 21 de setembro de 2014. Consultado o 25 de setembro de 2014. 
10. ↑ "Fiji High Commission :: About Fiji". www.fiji.org.nz. Arquivado dende o orixinal o 14 de outubro de 2023. Consultado o 13 de xaneiro de 2020. 
11. ↑ "Fiji – Our Government". fiji.gov.fj. 9 de novembro de 2009. Arquivado dende o orixinal o 19 de xuño de 2010. Consultado o 15 de setembro de 2010.