Pamilia ti pagsasao

Ti pamilia ti pagsasao ket isu ti grupo dagiti pagsasao a maikabagian babaen ti tinaudan manipud iti maysa a puonan, a tinawtawagan ti proto-pagsasao iti dayta a pamilia, ti termino a 'pamilia' ket nagtaud manipud iti puonan a modelo iti taudan ti pagsasao iti naipakasaritaan a lingguistika, nga agus-usar iti insasao a mangpada kadagiti pagsasao ti tao iti bilolohiko a puonan ti pamilia, wenno iti maysa a sumarsaruno a panagbalbaliw, iti sebbangan iti maysa a pilohenetiko a puonan iti ebolusionario a taksonomia. Awan ti pudno a biolohiko a pannakaikabagian a baetan dagiti agsasao a maibagbaga iti daytoy nga insasao.

Manipud idi 2009, ti SIL Ethnologue ket nangikatologo kadagiti 6,909 a sibibiag a pagsasao.^[1] Ti "sibibiag a pagsasao" ket isu ti nawatiwat a naus-usar a kas nangruna a porma iti pannakisinnarita babaen ti naisangayan a grupo dagiti sibibiag a tao. Ti apag-isu a bilang dagiti sibibiag a pagsasao ket aggigiddiat manipud iti 5,000 aginggana ti 10,000, segun ti sapasap a kasayaat ti panangipalpalawag ti maysa a tao iti "pagsasao", ken iti maysa a naisangayan no kasano ti panangidasig kadagiti dialekto. Adu pay dagiti natayen ken awanen a pagsasao.

Ti pannakaikameng dagiti pagsasao iti isu met laeng a pamilia ti pagsasao ket maipatakder babaen ti komparatibo a lingguistika. Dagiti anak a pagsasao ket naibagbaga nga adda dagiti henetiko wenno henelohiko a pannakaikabagian; ti immuna a termino a naibagbaga ket ad-adu a moderno , bayat a ti naudi a naibaga ket ad-adu a tradisional.^[2] Ti ebidensia ti linguistiko a pannakaikabagian ket makita iti mapalpaliiw a pakabingayan a panakailasin a saan a naigupit iti panagbulod. Ti henelohiko a pannakaikabagian dagiti pagsasao nga adda ket makibinningayda ti pannakatalinaay, dagitoy dagiti langa iti proto-pagsasao a saan a maipalawag babaen ti pannakairana wenno panagbulod. Ti pannakaikameng iti maysa a sanga wenno grupo iti kaunegan ti pamilia ti pagsasao ket nabangon babaen dagiti pakibingayan a panagbaparo, isu daytoy dagiti sapasap a langa kadagitoy a pagsasao a mabirukan iti sapsap a puonan iti intero a pagsasao. Kas pagarigan, dagiti Hermaniko a pagsasao ket dagitoy ti "Hermaniko" a nakibinningay ti bokabulario ken dagiti gramatiko a langa a naipampamattian nga adda iti Proto-Indo-Europeano a pagsasao. Dagitoy a langa ket naipammatian a dagiti baro nga panagpabaro a napasamak iti Proto-Hermaniko, ti tinaudan ti Proto-Indo-Europeano nga isu idi ti tinaudan kadagiti amin a Hermaniko a pagsasao.