Sapotaceae | |
---|---|
Pouteria sapota | |
Taksonomia | |
Pagarian: | Plantae |
Klado: | Tracheophytes |
Klado: | Angiospermae |
Klado: | Eudicotidae |
Klado: | Asterids |
Urnos: | Ericales |
Pamilia: | Sapotaceae Juss.[1] |
Henero-kita | |
Manilkara Adans.[2] | |
Dagiti subpamilia | |
Ti Sapotaceae ken dagiti pamilia dagiti agsabsabong a mula a maitagikua iti urnos ti Ericales. Mangiraman ti pamilia iti agarup a 800 a sebbangan dagiti kanayon nga addaan iti bulong a kayo ken dagiti bassit a kayo kadagiti agarup a 65 henero (35-75, depende iti panangipalawag a maipapan iti henero). Ti pannakaiwarwarasda ket pantropikal.
Adu kadagiti sebbangan ket agpataud kadagiti makan a prutas, wenno puraw a tutot a maus-usar a panagugas iti rugit nga organiko ken manual, bayat a dagiti dadduma ket addaan met kadagiti sabali nga usar iti ekomonia. Dagiti sebbangan nga addaan kadagiti makan a prutas ket mairaman ti Manilkara (Sapodilla, sapota), kaimito, ken Pouteria (abiu, canistel, lúcuma, Mamey sapote). Vitellaria paradoxa (shi kadagiti nadumaduma pagsasao iti Laud nga Aprika ken karité iti Pranses; ken iti Ingles a kas shea) ket taudan pay ti nabaknang iti lana a nogal, ti taudan ti makan a shea butter, a nangruna a taudan ti lipido para kadagiti adu a grupo ti etniko ti Aprika ken inus-usar pay iti tradisional ken kadagiti Akinlaud a kosmetiko ken pangngagas. Ti 'milagro a prutas' ti Synsepalum dulcificum ket adda pay iti Sapotaceae.
Dagiti kayo iti henero ti Palaquium (gutta-percha) ket agpataud iti nangruna a latex nga addaan kadagiti nadumaduma nga usar.
Dagiti bukel ti kayo ti Argania spinosa ket agpataud iti makan a lana, a tradisional nga inap-apit idiay Morocco.
Naala ti nagan ti pamilia manipud iti zapote, ti maysa a bernakular a nagan iti Mehikano para iti maysa kadagiti mula (naala met manipud iti Nahuatl ti tzapotl) ken naipatarus iti Latin babaen ni Linnaeus a kas sapota, ti nagan itan a natrato a kas sinonimo ti Manilkara (dati pay nga ammo babaen ti imbalido a nagan nga Achras).