Sasao nga Austronesio

Austronesio
Heograpiko a pannakaiwarwaras	Maritimo nga Abagatan a daya nga Asia, Oceania, Madagascar, Taiwan, Purpuro ti Andaman
Lingguistika a pannakaidasig	Maysa kadagiti kangrunaan a pamilia ti pagsasao
Proto-pagsasao	Proto-Austronesio
Pannakabingbingay	Rukai (Formosano) Tsou (Formosano) Puyuma (Formosano) Nuklear nga Austronesio      Dadduma pay a sasao a Formosano      (nadumaduma a nangruna a sangsanga)       Malayo-Polinesio
ISO 639-2 / 5	map
Glottolog	aust1307
Pannakaiwarwaras ti sasao nga Austronesio.

Ti sasao nga Austronesio ket dagiti pamilia ti pagsasao nga adu a naiwarwaras iti amin a paset ti Maritimo nga Abagatan a daya nga Asia, Madagascar ken dagiti isla ti Taaw Pasipiko, nga adda met dagiti bassit a kameng iti kontinental nga Asia. Ti sasao nga Austronesio ket naisasao babaen dagiti agarup a 386 a riwriw a tattao, a mangaramid daytoy iti maikalima a kadakkelan a pamilia ti pagsasao babaen dagiti bilang ti agsasao, kalpasan laeng ti sasao nga Indo-Europeano, ti sasao a Sino-Tibetano, ti sasao a Niger-Kongo, ken ti sasao nga Aproasiatiko. Daytoy ket maipada iti Indo-Europeano, Niger–Kongo, ken Aproasiatiko a kas maysa kadagiti kasayaatan a nabangon a pamilia ti pagsasao. Dagiti kangrunaan a sasao nga Austronesio nga addaan iti kaaduan a bilang dagiti agsasao ket ti Malayo (Indones ken Malaysio), Habanes, ken Filipino (Tagalog).

Ni Otto Dempwolff ket isu idi ti immuna a nagsukisok nga ekstensibo a nagsukimat iti Austronesio babaen ti panagusar ti komparatibo a pamay-an. Ti sabali pay nga Aleman, ni Wilhelm Schmidt, ket isu ti nagaramid iti balikas ti Aleman iti austronesisch^[1] a nagtaud manipud iti Latin iti auster "abagatan nga angin" ken mainayon ti Griego iti nêsos "isl". Ti nagan nga Austronesio ket naporma idi manipud kadagiti isu met laeng a taudan. Ti pamilia ket naitunos a nanaganan, gapu ta ti kaaduan a sasao nga Austronesio ket naisasao kadagiti isla: bassit laeng dagiti pagsasao, a kas ti Malayo ken ti sasao a Chamiko, ket dagiti indihenio iti nangruna a daga ti Asia. Adu kadagiti sasao nga Austronesio nga addaan iti bassit unay nga agsasao, ngem dagiti kangrunaan a sasao nga Austronesio ket insasao babaen dagiti sangapulo a riniwriw a tattao ken ti maysa a pagsasao nga Austronesio, ti Malay, ket insasao babaen dagiti 250 a riwriw a tattao, a mangaramid daytoy iti maika-8 a kaaduan ti nangisasao a pagsasao iti lubong. Duapolo wenno ad-adu pay kadagiti pagsasao nga Austronesio ket opisial kadagiti respektibo a pagilianda (kitaen ti listaan dagiti kangrunaan ken opisial a sasao nga Austronesio).

Dagiti nadumaduma a taudan ket aggigiddiatda nga agbilang, ngem ti Austronesio ken Niger–Kongo ket dagiti dua a kadakkelan a pamilia ti pagsasao iti lubong, iti tunggal maysa ket addaan iti maysa a pagkalima iti dagup dagiti pagsasao a nabilang iti lubong. Ti heograpikal a gay-at ti Austronesio ket maysa idi a kadakkelan iti ania man a pamilia ti pagsasao sakbay ti pannakaiwarwaras ti Indo-Europeano iti kolonial a paset ti panawen, a mangsakop manipud iti Madagascar aginggana idiay akin-abagatan a daya nga aplaya ti Aprika aginggana iti Isla ti Paskua ti Panagungar idiay akindaya a Pasipiko. Ti Hawayano, Rapa Nui, ken Malagasi (a naisasao idiay Madagascar) ket dagiti adda iti ruar ti heograpia ti pamilia ti Austronesio.

Segun kenni Robert Blust (1999), ti Austronesio ket nabingbingay kadagiti nadumaduma a nangruna a sangsanga, amin malaksid iti maysa kadagitoy ket eksklusibo a mabirukan idiay Taiwan. Ti sasao a Formosano ti Taiwan ket naigrupoda kadagiti ad-adu ngem siam nga umuna nga urnos dagiti subgrupo ti Austronesio. Amin dagiti pagsasao nga Austronesio ket naisasao iti ruar ti Taiwan (mairaman iti pagsasao a Yami) ket tagikua ti sanga ti Malayo-Polinesio, a sagpaminsan a tinawtawagan iti Ektra-Formosano.