2019

Historio > yarcento

Yarcenti:

20ma${\displaystyle \leftarrow }$21ma${\displaystyle \rightarrow }$22ma

Yardeki: 2000a • 2010a • 2020a • 2030a • 2040a 2050a • 2060a • 2070a • 2080a • 2090a 2100a

Yari: 2001 • 2002 • 2003 • 2004 • 2005 2006 • 2007 • 2008 • 2009 • 2010 2011 • 2012 • 2013 • 2014 • 2015 2016 • 2017 • 2018 • 2019 • 2020 2021 • 2022 • 2023 • 2024 • 2025 2026 • 2027 • 2028 • 2029 • 2030 2031 • 2032 • 2033 • 2034 • 2035 2036 • 2037 • 2038 • 2039 • 2040 2041 • 2042 • 2043 • 2044 • 2045 2046 • 2047 • 2048 • 2049 • 2050 2051 • 2052 • 2053 • 2054 • 2055 2056 • 2057 • 2058 • 2059 • 2060 2061 • 2062 • 2063 • 2064 • 2065 2066 • 2067 • 2068 • 2069 • 2070 2071 • 2072 • 2073 • 2074 • 2075 2076 • 2077 • 2078 • 2079 • 2080 2081 • 2082 • 2083 • 2084 • 2085 2086 • 2087 • 2088 • 2089 • 2090 2091 • 2092 • 2093 • 2094 • 2095 2096 • 2097 • 2098 • 2099 • 2100

La yaro 2019 (MMXIX per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye mardio segun Gregoriala kalendario. Ol esis la 19ma yaro di la triesma yarmilo, la 19ma yaro di la 21ma yarcento, e la 10ma yaro di la yari 2010a. L'Unionita Nacioni deklaris 2019 l'Internaciona yaro pri la Periodala tabelo, memoriganta la 150ma aniversario di lua kreado, da Dmitri Mendeleyev.

Ca yaro, la mondo komencis atencigar pri la serioza incendii en Brazilia, Afrika, Siberia ed Indonezia dum la monati agosto e septembro, qui destruktis centi di quadrata kilometri di foresti e kreis granda nubi di fumo kovranta centi di kilometri. Segun informo dil Nacionala Instituto pri Kosmala Inquesti (Portugalane: Instituto Nacional de Pesquisas Espaciais - INPE) de Brazilia, til la 20ma di agosto eventis plu kam 36 mil incendii en Amazoniana foresto.^[1] En Afrika existis plu kam 10.000 aktiva incendii en agosto, segun analizo di imaji da NASA.^[2] Segun Greenpeace Russia, l'areo brulata da forestala fairi en Rusia kovras 4,3 milion hektari.^[3] En Kalimantan e Sumatra, Indonezia, incendii ja destruktabis plu kam 930 mil hektari di foresti, segun informi publikigita ye la 12ma di septembro ca yaro. Vicina landi, Malaizia e Singapur afektesis da la fumo.^[4]

En la sudo di Australia (Nova Suda Wals, Sud-Australia e Quinslando) l'incendii komencis en agosto, e til la 21ma di decembro, plu kam 3 milion hektari e plu kam 700 domi destruktabis. L'incendii produktis adminime 9 morti,^[5][6] e pluforteskis pro l'alta temperaturi. La rezidui del incendii transportesis 2 mil km tra l'atmosfero e kovris glacieri en Nova-Zelando.^[7]

Satelita fotografuri deskovris en septembro gandega maso di varma oceanala aquo en norda Pacifiko, iranta de sudal Kalifornia til Alaska.^[8]. En decembro, altra maso di varma aquo, Angle surnomizita "the blob", qua aparis proxim Nova-Zelando komencis translojar su tra suda Pacifiko, vers Sud-Amerika.^[9] On kredas ke ol povas produktar grandega influo en la klimato di la kontinento.

1. ↑ Brazil's Amazon rainforest is burning at a record rate, research center says - Publikigita da CNN.com. Dato di publikigo: 22ma di agosto 2019. URL vidita ye 25ma di agosto 2019. Idiomo: Angla.
2. ↑ A África arde ainda mais do que a Amazônia - Publikigita da El País. Dato di publikigo: 29ma di agosto 2019. URL vidita ye 14ma di septembro 2019. Idiomo: Portugalana.
3. ↑ Two months on, Siberia's raging wildfires are visible from space - Publikigita da Euronews. Dato di publikigo: 8ma di agosto 2019. URL vidita ye 25ma di agosto 2019. Idiomo: Angla.
4. ↑ Indonesian forests are burning, and Malaysia and Singapore are choking on the fumes - Publikigita da CNN.com. Dato di publikigo: 12ma di septembro 2019. URL vidita ye 14ma di septembro 2019. Idiomo: Angla.
5. ↑ More than 720 homes lost in NSW fires as Sydney told to brace for huge losses - Publikigita da The Sydney Morning Herald. Dato di publikigo: 10ma di decembro 2019. URL vidita ye 12ma di decembro 2019. Idiomo: Angla.
6. ↑ https://www.theguardian.com/australia-news/2019/dec/21/australian-bushfires-death-toll-rises-as-temperatures-soar-in-severe-heatwave
7. ↑ Fogo na Austrália está tingindo de rosa geleiras na Nova Zelândia - Publikigita da Revista Planeta. Dato di publikigo: 6ma di decembro 2019. URL vidita ye 24ma di decembro 2019. Idiomo: Portugalana.
8. ↑ A giant mass of warm water off the Pacific Coast could rival ‘the blob’ of 2014-15 - Publikigita da Los Angeles Times. Dato di publikigo: 5ma di septembro 2019. URL vidita ye 30ma di septembro 2019. 
9. ↑ WARM 'BLOB' OF HOT WATER BIGGER THAN TEXAS HEADING TOWARDS SOUTH AMERICA - Publikigita da Newsweek. Dato di publikigo: 27ma di decembro 2019.