Milito Polona-Sovietiana

Milito Polona-Sovietiana
Kelk imaji pri la milito.
Konflikto:
Dato:	de la 14ma di februaro 1919 til la 18ma di marto 1921
Loko:	central ed estal Europa
Rezulto:	Vinko Polona. La milito finis per pakto signatita en Rīga.
Militanti
Polonia Popul-Republiko Ukraina (depos la 21ma di aprilo 1920)	↔	Rusia Republiko Socialista Sovietiana Ukraina
Komanderi
Józef Piłsudski Władysław Sikorski Edward Rydz-Śmigły Simon Petliura	↔	Vladimir Lenin Lev Trocki Sergei Kamenev Mihail Tuhachevski Iosif Stalin Simeon Budnioni Alexander Yegorov Nikolai Sollogub
Trupi/equipuri
komenco di 1919: cirkume 80 mil; cirkume 1 miliono en 2020	↔	c. 50 mil (komenco di 1919) 800 mil til 950 mil (1920)
Perdaji
plu kam 48 mil mortinti	↔	cirkume 60 mil mortinti
{{{perdaji}}}

La milito Polona-Sovietiana esis milito en qua Rusia ed Ukraina, lor en uniono-procedo por formacar Sovietia, luktis kontre la duesma Republiko Polona, e pose kontre tale nomizita Popul-Republiko Ukraina. La milito eventis de la 14ma di februaro 1919 til la 18ma di marto 1921, kande ol finis pos signato dil Pakto di Rīga. La milito rezultis del expansismo di amba landi: Polonia probis rekuperar teritorii quin ol perdis dum la fino di la 18ma yarcento, kontre ke Sovietiani probis riokupar teritorio olim aparteninta a Rusa imperio ante l'unesma mondomilito.

Kontrato di Versailles, qua establisis frontieri inter diversa Europana nacioni pos l'unesma mondomilito, ne establisis la frontieri inter Polonia e Sovietiana Rusia. La tensi augmentis pos la retreto di Centrala potenti (Germana imperio ed Austria-Hungaria) del estala fronto dum unesma mondomilito, la Rusa revoluciono e l'interna milito di Rusia. La kruli dil imperii Rusa, Germana ed Austria-Hungaria, ed anke l'ambici nacionalista pri nedependo di Ukraina e Bielorusia plugrandigis la tensi e la kaoso en la regiono.

Józef Piłsudski, Polona chefo, kredis esar esar oportuna l'expanso di la frontieri di Polonia vers l'esto. Ilu pensis esar posibla la kreo di «Federuro Polona» (Międzymorze)^[1] kun altra central-estala landi Europana, por impedar l'imperialismo Sovietiana.

Til 1919, Polona trupi kontrolis la maxim multa teritorii del westo di Ukraina, e sucesis en la milito kontre tale nomizita Popul-Republiko di Westal Ukraina, qua probis krear Ukrainana stato nedependanta en teritorii reklamacita sive da Poloni, sive da nacionalisti Ukrainani. Samatempe, bolsheviki komencis vinkar l'interna milito di Rusia, ed avancis vers westo. Dum la fino di 1919 ja existis kombati en la regiono, qua divenis kompleta milito pos ke Piłsudski decidis avancar sua trupi vers l'esto di Ukraina en aprilo 1920. Ca avanco haltesis pos kontreatako da Reda Armeo, komence exitoza. La kontreatako Sovietiana repulsis Polona trupi, qui retretis til Warszawa. Tamen, Ocidentala povi timis l'arivo di Sovietiani a Germana frontiero, e la milito pluintensigesis, kun la partopreno di westala trupi.

Cirkume la duimo di la somero on kredis ke Warszawa kapitulacos balde, tamen pos la duimo di agosto la situaciono modifikesis, e Polona trupi obtenis decidigiva vinko en la batalio di Warszawa. Timinta avanco Polona vers este, Sovietiani komencis negociar la paco, e pafo-ceso establisesis en oktobro 1920. Tale nomizita "Kontrato di Rīga", establisinta paco en la regiono e la frontieri inter Polonia e Sovietia, signatesis ye la 18ma di marto 1921. Do, ca milito de 1919 til 1920 establisis la frontieri inter la du landi, qua duris til la duesma mondomilito en Europa.

1. ↑ Nomo propozida da Józef Piłsudski por federuro di Polonia, Lituania, Bielorusia ed Ukraina